Alfabetische dispenning.(A)

Uit private collectie.

Enkelzijdige alfabetische Dispenning O.L. Vrouwekerk.

Materiaal: Lood.

Massa: 4,6 gram.

Afmeting: 22 mm. x 18 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: z.j. Ca. 1450-1550.

Voorzijde: Gelegen op een rechthoekig veld.

Rechthoekige gladde verhoogde boord/rand.

De gotische letter A

Keerzijde: Blanco.

Lit.: De Schodt, pag.51 Pl.I afb.48.

Minard-Van Hoorebeke, pag.157 nr.238.

Volgens De Schodt is dit een dispenning (broodpenning in meeste gevallen) van de O.L.Vrouwkerk.

Minard wijst die penning toe aan de parochie Sint-Anna, waarbij de "A" zou verwijzen naar "armen". 

Er bestaat ook nog een gelijkaardige penning met de gotische hoofdletter D en E.

Dit is vermoedelijk een broodpenning uit een alfabetische reeks uit de 2de helft van de 15de eeuw of de 1ste helft van de 16de eeuw.

Alfabetische dispenning (E)

Uit private collectie.

Enkelzijdige alfabetische Dispenning O.L. Vrouwekerk (?).

Materiaal: Lood.

Massa: 3,8 gram.

Afmeting: 23 mm. x 19 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: z.j. Ca. 1450-1515.

Voorzijde: Gelegen op een rechthoekig veld.

Rechthoekige gladde verhoogde boord/rand.

De gotische letter E

Keerzijde: Blanco.

Lit.: De Schodt, pag.51-52 Pl.K afb.64.

Minard-Van Hoorebeke, pag.137 nr.177.

Volgens De Schodt is dit een dispenning (broodpenning in meeste gevallen) van de O.L.Vrouwkerk.

Dit is vermoedelijk een broodpenning uit een alfabetische reeks uit de 2de helft van de 15de eeuw of de 1ste helft van de 16de eeuw.

Broodpenning 1770

Dispenning/broodteecken O.L. Vrouwekerk.

Materiaal: Lood.

Massa: 11,5 gram.

Diameter: Ø 28 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1770

Voorzijde: Binnen een achthoekige dubbele boord.

In drie regels:

  DISCH

    VAN

O . L . V .

Distafel / Armentafel  van Onze Lieve Vrouw.

Keerzijde: Binnen een achthoekige dubbele boord.

In drie regels met jaartal:

   BROOT

TEECKEN

    1770

Brood-penning 1770

Lit.:De Schodt, pag.65 Pl.N nr.82.

Minard-Van Hoorebeke pag.136, nr.172;

Volgens De Schodt was deze broodpenning nog in gebruik in 1878 (jaar van publicatie van zijn boek). Nogmaals het bewijs dat dispenningen soms jarenlang in omloop bleven.

Werd ingeruild tegen een brood  bij overlijdens, verjaardagen en huwelijken.

Broodpenning 1755

Uit de collectie, Gilbert Hoef.

Dispenning voor brood, O.L.Vrouwekerk.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 11,93 gram.

Diameter: Ø 34,3 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1755.

Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord, 

en een gladde cirkel.

Staande op een halve maan,

gekroonde H. Maagd, in de linkerhand een scepter.

Op de rechterarm, het kindje Jezus.

Ter weerszijden van de H. Maria, 

het gesplitste woord en datering.

BRO / OD

en het jaartal 

17 / 55

Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

In drie regels:

  DISCH

   O: L:

VRAUWE

Distafel/Armentafel Onze Lieve Vrouw

Lit.: De Schodt, pag.64 Pl.M afb.79.

Minard-Van Hoorebeke, pag.135 nr.168.

Broodpenning 1826

Uit de collectie, Gilbert Hoef.

Dispenning voor brood, O.L.Vrouwekerk.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 11,95 gram.

Diameter: Ø 34,2 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1826.

Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord, 

en een gladde cirkel.

Staande op een halve maan,

gekroonde H. Maagd, in de linkerhand een scepter.

Op de rechterarm, het kindje Jezus.

Ter weerszijden van de H. Maria, 

BROOD

en het jaartal 

1826

Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

In drie regels:

  DISCH

   O: L:

VRAUWE

Distafel/Armentafel Onze Lieve Vrouw

Lit.: De Schodt, pag.66 Pl.M afb.85.

Deze penning werd gebruikt bij de bedeling van grote broden van 1,5 en 2 kg aan armen, zieken, werkonbekwamen, alsook bij overlijdens, verjaardagen en huwelijken.

De Schodt meldt dat deze penningen nog in gebruik waren bij de publicatie van zijn boek, dus in 1878, of 52 jaar na het eerste gebruik.
Deze penning werd door de dismeesters afwisselend verdeeld met de broodpenning uit 1771, dit om verwarring te voorkomen bij vlug opeenvolgende broodbedelingen.

Dispenning AVE

Uit de collectie, Gilbert Hoef.

Enkelzijdige Dispenning  O.L. Vrouwekerk.

De juiste functie en datering van deze penning/méreaux is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 7,07 gram.

Afmetingen: 20 mm. x 24,7 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: z.j. Ca. 17e eeuw.

Voorzijde: Gelegen op een onregelmatig achthoekig veld.

Voorzien van een achtkantige  verhoogde boord/kader.                           

Centraal op het veld de letters.

AVE

Boven en onder de letters, een horizontale lijn.

Met telkens twee bolletjes op de streep.

Keerzijde: Blanco.

Ref.: De Schodt, pag.379 pl.K afb.66.

Minard-Van Hoorebeke pag.133 nr.163.

De Schodt vermeldt deze penning als mogelijks een méreaux voor werken/hulp gedaan voor de O.L.Vrouwekerk, of voor algemene bedelingen die werden toegekend aan de armen van de parochie van Onze-Lieve-Vrouw.

Het woord AVE , op de penning diende enkel en alleen om onderscheid te kunnen maken van de andere dispenningen die in omloop waren binnen de parochie.

Dispenning MA(ria)

Uit de collectie, Gilbert Hoef.

Enkelzijdige Dispenning in laat -gotische stijl O.L. Vrouwekerk.

Minimaal gefragmenteerd aan de onderste rand.

Materiaal: Lood.

Massa: 11,64 gram.

Afmetingen: 30 mm. x 26,7 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: z.j. Ca. 16e eeuw.

Voorzijde: Gelegen op een rechthoekig veld.

Licht afgeronde hoeken, door gebruik.

                               Ω

De gotische letters M A

Boven de letters een sierlijk verkortingsteken.

Maria

Omsloten met een rechthoekige verhoogde boord/kader.

Keerzijde: Blanco.

Ref.: De Schodt, pag.55-56 Pl.J afb.57.

Minard-Van Hoorebeke pag.135 nr.167.

De Schodt vermeldt deze penning met keerzijde, waarop Maria met Kind in stralenkrans.

Het eenzijdig exemplaar komt nog voor in een andere verzameling.

Vermoedelijk zijn de eenzijdige stukken gegoten nadat er geen tweezijdige meer voorradig waren, of gewoon om het onderscheid te maken bij latere broodbedelingen. 

Dispenning Christus/Maria.

Uit de collectie, Yvo De Craemere.

Dispenning O.L.Vrouwekerk.

De juiste functie/datering van deze dispenning is niet gekend.

Broodpenning (?).

Materiaal: Lood.

Massa: 10 gram.

Diameter: Ø 33 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1500-1550

Voorzijde: Binnen twee gladde cirkels.

In een tondo.

Hoofd van Christus met vierlobbige aureool, naar rechts gewend.

Christus met baard en lang haar.

Voorzijde: Binnen twee gladde cirkels.

In een tondo.

Hoofd van de H. Maria met stralenkrans, naar links gewend.

Op haar hoofd een hoofddoek.

Lit.: De Schodt, pag.51.

Minard-Van Hoorebeke, pag.131 nr.154.

Beide tondi met hoofden in profiel zijn typisch voor de Vroege Renaissance.
De Schodt  (p. 51) dateert deze penning tussen 1500 en 1550.
Het gebruik van deze penning is niet aangeduid, maar de meeste armenpenning waren broodpenningen, tenzij anders vermeld.

Dispenning Christus/Maria (Klop 2)

Uit de collectie, Gilbert Hoef.

Dispenning O.L.Vrouwekerk.

De juiste functie/datering van deze dispenning is niet gekend.

Broodpenning (?).

Voorzien van een klop met wijknummer 2

Materiaal: Lood.

Massa: 11,04 gram.

Diameter: Ø 34,6 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1500-1550 volgens De Schodt.

18e eeuws (?)

Voorzijde: Binnen twee gladde cirkels.

In een tondo.

Hoofd van Christus met vierlobbige aureool, naar rechts gewend.

Christus met baard en lang haar.

Links, een klop met wijknummer 

2

Voorzijde: Binnen twee gladde cirkels.

In een tondo.

Hoofd van de H. Maria met stralenkrans, naar links gewend.

Op haar hoofd een hoofddoek.

Links een klop met wijknummer 

2

Lit.: De Schodt, pag.51. 

Minard-Van Hoorebeke, pag.131 nr.154.

Beide tondi met hoofden in profiel zijn typisch voor de Vroege Renaissance.
De Schodt  (p. 51) dateert deze penning tussen 1500 en 1550.
Het gebruik van deze penning is niet aangeduid, maar de meeste armenpenning waren broodpenningen, tenzij anders vermeld.

Deze penning is wellicht later aangemaakt dan dat A. De Schodt vermeld.

Of zijn de dispenningen opnieuw in omloop gebracht, en bewerkt met een klop ?

De ingeslagen cijfer 2 op beide zijden, zijn van hetzelfde type en grote van de geslagen cijfers op de dispenningen uit 1758. (11,5 mm x 8,4 mm.)

Verdere studie en onderzoek, aangaande deze penning is lopende.

Dispenning (E)

Uit private collectie.

Enkelzijdige Dispenning O.L.Vrouwekerk.

De juiste functie/datering van deze dispenning is niet gekend.

Materiaal: Lood.

Massa: 3,2 gram.

Diameter: Ø 33 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1450-1515

Voorzijde: Binnen een fijne gladde cirkel/boord.

Garneerde gotische letter E

Keerzijde: Blanco.

Lit.: De Schodt, pag.52 Pl.I afb.50.

Minard-Van Hoorebeke, pag.132 nr.158.

Dispenning O.L.V.-Kerk 1686

Uit de collectie, Lothar Boerjan.

Dispenning O.L. Vrouwekerk.

De juiste functie van deze dispenning is niet gekend.

Lichte gietnaad merkbaar.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 58,50 gram.

Diameter: Ø 55,2 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1686.

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Staande op een halve maan,

gekroonde H. Maagd met stralenkrans, in de rechterhand een scepter.

Op de linkerarm, het kindje Jezus met stralenkrans.

Jezus, houd in de linkerhand een wereldbol met kruis/Globus cruciger.

Omsloten met het omschrift:

SANCTA . MARIA / ORA . PRO . NOBIS . 

Heilige Maria, bid voor ons.

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Centraal gelegen op twee gekruiste beenderen/botten,

een doodshoofd naar links gewend.

Omsloten met het omschrift:

✶ DISCH VAN O.L.VRAVWE KERCKE 1686

Armentafel Onze Lieve Vrouw Kerk 

Lit.: Deschodt, pag. 77/78 nr.75.

Minard- Van Hoorebeke, pag. 134 nr. 164.

Dispenning 1758 

Uit de collectie, Yvo De Craemere.

Dispenning voor brood O.L.Vrouwekerk.

Materiaal: Lood/tin legering.

Bewerking: Gegoten.

Massa: Ca. 16 gram.

Diameter: Ø 32 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1758.

Voorzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

Staande op een halve maan,

gekroonde H. Maagd, in de rechterhand een scepter.

Op de linkerarm, het kindje Jezus met stralenkrans.

Keerzijde: Binnen een opstaande gladde boord.

In vier regels:

       DiES

       V.O.L.

         .V.

       1758

Distafel / Armentafel van Onze-Lieve-Vrouw 1758

Lit.: De Schodt, pag. 79-80, nr. 81.

Minard-Van Hoorebeke pag.136 nr.171.

_____________________________________

Dispenning 1758 (N°2)

Deel deze pagina