Beerruimers/aalputruimers.
Enkelzijdige Gildepenning, Beerruimers/aalputruimers.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø ovaal 26,8 mm. x 23 mm.
Datering: z.j. Ca. 18e eeuw.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Voorzijde: Binnen een verhoogde ovalen boord.
Centraal op het veld, een groote ruimton met draagogen.
In de draagogen, een lange draagstok.
Boven de ton/vat gekruiste stokken met schepbak/scheplepel.
Boven de stokken een kroon (?)
Waaraan een lantaarn hangt.
Keerzijde: Blanco/glad veld.
Mogelijks voor toevoeging van het lidnummer.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreaux et autres objets anciens des gildes et corps de métiers églises etc. pag.379 nr.11.
Brouwers.
Gildepenning, Bierbrouwers.
Materiaal: Lood/tin legering.
Bewerking: Gegoten.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 37 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Datering: z.j. Ca. 17e eeuw.
Voorzijde: Binnen een verhoogde boord en lijncirkel.
Een omgekeerde korf, doorstoken met twee gekruiste roerstokken.
Keerzijde: Binnen een verhoogde boord en lijncirkel.
De letters:
V
N B
Vrije Nering Bierbrouwers.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreaux et autres objets anciens des gildes et corps de métiers églises etc. pag.107.
STAM Gent Objectnummer N.00420.
Het eerst gekende lokaal van de bierbrouwers bevond zich naast de St Michielskerk tot het begin XVIe eeuw afgebroken werd ter uitbreiding van de kerk. Ze trokken naar de Onderstraat, en bouwden er een kapel toegewijd aan hun patroon St Arnoldus. In tegenstelling tot andere gilden, die meestal een kapel in een parochiekerk hadden, bezaten de bierbrouwers dus een eigen kapel aan hun lokaal. Na de opstand tegen Keizer Karel werd het lokaal in 1539 verbeurd verklaard. Vanaf 1638 kocht de nering opnieuw een onderkomen ditmaal in Onderbergen, tot ook dit gebouw in 1795 door de Fransen aangeslagen werd en verkocht als zwart goed. Bovenvermelde penning zou volgens Minard een aanwezigheidspenning zijn met op de keerzijde : Vrije Nering Bierbrouwers. Er werd geen staving gevonden voor deze stelling.
Bierbrouwers.
Enkelzijdige Gildepenning, Bierbrouwers.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 36,4 mm.
Datering: z.j. Ca. 17e eeuw.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Voorzijde: Binnen een verhoogde boord en lijncirkel.
Een omgekeerde korf, doorstoken met twee gekruiste roerstokken.
Keerzijde: Blanco/glad veld.
Mogelijks voor toevoeging van het lidnummer.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreaux et autres objets anciens des gildes et corps de métiers églises etc. pag.107.
STAM Gent Objectnummer N.00420.
Insigne Brouwersgilde
Insigne "Brouwersgilde".
Voorzien van vier pengaatjes.
Materiaal: Zilver.
Bewerking: Gegoten.
Massa: 150 gram.
Afmetingen: 160 mm x 130 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent (?).
Zilversmid: M.D.
Datering: z.j. Ca. 1628.
Voorzijde: Binnen een gesloten ovale bloemen en
vruchtenkrans, in het veld.
De staande aanziende H. Arnoldus, gekleed in
bisschoppelijk gewaad en mijter.
In de rechterhand een opengeslagen evangelieboek,
in de linkerhand een kromstaf.
Links op de achtergrond, een stadsgezicht.
Rechts een boom, hangend aan takken het
wapenschild van het brouwersambacht.
Onder de heilige een schild met een klimmend leeuwtje en de tekst: GHEND
Rond de krans, vier gevleugelde cherubijntjes, en vier wapenschilden van de gilde.
Onderaan naast de wapens het gesplitste jaartal I6 / 28
Boven het wapen linksonder, de initialen van de zilversmid MD
Mogelijks de Ieperse zilversmid Marcus Dassoneville.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreaux et autres objets anciens des gildes et corps de métiers églises etc. pag.106.
STAM Gent Objectnummer I.01011.
___________________________________________
Blikslagers en speldenmakers 1778
Gezamelijke gildepenning, Blikslagers en Speldenmakers.
Materiaal: Lood/tin legering.
Bewerking: Gegoten.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 30 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Datering: 1778.
Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord.
In vijf regels.
S
ANTO
NIUS
BLECKSL
AEGERS
Sint-Antonius, Blikslagers.
Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord.
In vijf regels.
SPEL
LEMAE
KERS
1778
D.E
Speldenmakers 1778 D.E
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreaux et autres objets anciens des gildes et corps de métiers églises etc. 163-165 foutieve spelling "BLEEKSLAGERS".
STAM Gent. Objectnummer N.00397.
Beide gilden van de Blikslagers en Speldenmakers werden samen met andere aanverwante ambachten, door Karel V ondergebracht bij de overkoepelende gilde van Riemmakers. De speldenmakers en blikslagers gaven samen deze gildepenning uit waarop hun patroonheilige Sint-Antonius is vermeld. Op het patroonsfeest van de nering kregen behoeftige leden bij uitdeling "wittebrood", daags nadien werd voor de overleden leden een mis gelezen. Die verplicht moest worden bijgewoond worden door alle leden van de gilde, op straf van boete van 12 grooten. De penning was dienstig ter controle van deze aanwezigheid.
Garentwijnders, 1705
Uit de collectie, Lothar Boerjan.
Gildepenning Garentwijders.
Materiaal: Lood/tin legering.
Bewerking: Gegoten.
Massa: 25,49 gram.
Diameter: Ø 40 mm.
Datering: 1705
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord.
In drie regels met datering.
*
TWYИERS
.O.T.B.H.W.
I705
*
(Garen)twynders
De initialen stellen het devies voor van de gilde.
Onze Twijn Broeders Houden Woord
Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord.
De geharnaste en gevleugelde aartsengel Sint-Michaël.
Boven op de helm een kruis.
In de linkerhand, een weegschaal/schaal van gerechtigheid.
In de rechterhand een lans getopt met een kruis.
Waarmee de heilige de gevleugelde draak dood.
Lit.: STAM Gent, objectnummer 00399.
Minard-Van Hoorebeke pag.318.
Handschoenmakers 1647
Gildepenning, Handschoenmakers.
De juiste functie van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 30 mm.
Aanmaakplaats: Gent.
Datering: 1647
Voorzijde: Binnen een gladde verhoogde cirkelrand.
Het wapenschild van de gilde "Handschoenmakers".
In het veld een handschoen en een beurstas,
waaronder een lopend hert naar links.
Keerzijde: Binnen een gladde verhoogde cirkelrand.
In vier regels:
NERINGHE
· VAN DE ·
PLOTERS
I647
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreaux
et autres objets anciens des gildes et corps de métiers
églises etc. Gent 1877, pag. 259-260.
____________________________________________
Kaarsenmakers 1735
Gildepenning, Kaarsenmakers.
De juiste functie van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 45 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Datering: 1735
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel/boord.
Twee gekruist liggende vetlepels/spades.
Omschrift:
NEERINGE VAN DE KEERSGIETERS .
Keerzijde: Binnen een gladde cirkel/boord.
Een ambachtsman, staande achter een ketel kaarsenvet.
De kaarsen, hangend aan een stok vastgehouden door de kaarsgieter.
Het gesplitst jaartal ter weerszijden van de gieter.
17 / 35
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreaux et autres objets anciens des gildes et corps de métiers églises etc. Gent 1877, pag.153.
Kaas- en boterverkopers 1685
Bodemvondst, Waddinxveen via Andre Tolhuisen.
Gildepenning Kaas- en boterverkopersgilde.
Materiaal: Messing.
Massa: 21 gram.
Diameter: Ø 36 mm.
Datering: 1685
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.
Centraal, een bol kaas.
Omschrift met datering:
CAESCOOPER 1685
Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.
Een waag/weegbalans voor kaas.
Onder de waag, een ton gevuld met boter.
Lit.: STAM Gent, objectnummer 00406.
Minard-Van Hoorebeke pag.151.
De oudst gekende oorkonde betreffende de inrichting van "Kaaskopers" dateerd van 1399. Zij verhandelden kaas en boter. Sinds 1540 werd de gilde samengevoegd met deze van kaarsgieters en kruideniers. Op straffe van boete moesten de gildeleden/gezellen aanwezig zijn op huwelijksmissen en bij de uitvaart van nering/gildebroeders. De penning was dienstig ter controle van deze aanwezigheid.
De originele gietmal, berust in het stedelijk museum STAM te Gent.Inv. 14.133 en 14.142
Kleermakers.
Enkelzijdige Gildepenning, Kleermakers.
Materiaal: Lood/tin legering.
Bewerking: Gegoten.
Massa: Onbekend.
Afmeting: Ø ovaal 28 mm. x 24 mm.
Datering: z.j. Ca. 18e eeuw.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Voorzijde: Binnen een verhoogde ovalen boord.
Een versierde lijst, bezet met parels.
Een openstaande en gekroonde schaar.
Keerzijde: Blanco/glad veld.
Mogelijks voor toevoeging van het lidnummer.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreaux et autres objets anciens des gildes et corps de métiers églises etc. pag.134.
Kousenmakers.
Gildepenning, Kousenmakers.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 23,4 mm.
Datering: z.j. Ca. 17de eeuw.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Voorzijde: Binnen een parelcirkel.
Twee naar links staande sokken.
Onder de sokken, een bolgevoet kruisje.
Keerzijde: Binnen een parelcirkel.
De gevleugelde aartsengel Sint-Michaël met numbis,
staande op de draak in lang gewaad.
In de linkerhand, een wapenschild.
In de rechterhand een lans getopt met een kruis.
Waarmee de heilige de draak dood.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreaux et autres objets anciens des gildes et corps de métiers églises etc. Gent 1877, pag.136.
STAM Gent, Objectnummer N.00425.
Kruideniers 1672
Gildepenning "Kruideniers"
Materiaal: Lood.
Bewerking: Gegoten.
Massa: 21,2 gram.
Diameter: Ø 41 mm.
Aanmaakplaats: Gent.
Datering: 1672
Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.
Een versierde vijzel,
waarin twee stampers.
Boven de vijzel, het jaartal
1672
Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.
De tekst in drie regels.
CRVY
DENI
ERS .
Kruideniers.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreaux et autres objets anciens des gildes et corps de métiers églises etc. Gent 1877 pag. 150.
STAM Gent Objectnummer. 00390.
Broodpenning Oude Kledingkopers 1784
Armenpenning voor brood.
Gilde van Oude kleerkopers.
Materiaal: Tin.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 42 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Datering: 1784
Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord, en lijncirkel.
Het omschrift.
o ALS GESWORNE I . V . CAUWENBERGHE EN LEDUEG
In het veld, een gekroond hemd/kledingstuk.
Deel deze pagina
Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord, en lijncirkel.
Het omschrift.
o LOONS VAN DEN ARME VAN DE AUDE CLEERCOPERS
Centraal op het veld in twee regels.
BROODT
1784
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreau et autes objects anciens des Gildes et Corps de Métiers Èglises, etc. Gent 1877 pag.139-140.
STAM Gent, Objectnummer N.00403.
De juiste oprichtingsdata van de gilde van Oude Kleerkopers is onbekend, de éérste meldingen dateren uit 1302. Bij de feesten van hun patroonheilige St-Nicolaas kregen armen van de gilde brood en vlees toebedeeld. De financieele steun voor deze vorm van liefdadigheid, kwam van het zesde deel van de winst van verkoop van goederen voor de burgerij. Vanaf 1759 werd dit recht, afgekocht door de stad Gent, in compensatie verkreeg de gilde een jaarlijks bedrag van 14 pond groote ter ondersteuning van de arme gildeleden/gezellen. Ieder behoeftig lid verkreeg twee broden bij afgifte van deze penning. 106 penningen werden aangemaakt van dit type, 76 voor de dienstdoende gezworene, en 24 voor de aftredende gezworene, wiens beide namen voorkomen op de penning. De overige 6 penningen waren voorzien voor de bode van de gilde. De kapel van de gilde Oude Kleerkopers verbleef in de St-Jacobskerk.
Vleespenning Oude kledingkopers 1753
Armenpenning voor vlees.
Gilde van Oude kleerkopers.
Materiaal: Tin.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 37 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Datering: 1753
Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord, en lijncirkel.
Het omschrift.
✽ LOONS VAN DEN ARMEN VAN DE AUDE KLEERKOPERS
Een staande Sint-Nicolaas met mijter, in bisschopsgewaad.
In de linkerhand een kromstaf.
Een zegend gebaar met de rechterhand.
Links een badkuip/tobbe met drie naakte kinderen.
Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord, en lijncirkel.
Het omschrift.
✽ DOEN MAEKEN EERST GESW. G . POPPE PIETER DAEL. INT JAER
Centraal, de waarde en datering.
VLEESCH
1753
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreau et autes objects anciens des Gildes et Corps de Métiers Èglises, etc. Gent 1877 pag.138-139.
Kuipers (Ca. 1771)
Gildepenning, Kuipers.
De juiste functie voor deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Bewerking: Gegoten.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 33,5 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Datering: z.j. Ca. 1771.
Voorzijde: Binnen een brede verhoogde boord, en lijncirkel.
Het omschrift.
✽ VAN DE NEERINGE DER VREYE KUIPERS
Centraal in het veld,
een druiventros met blad.
Keerzijde: Binnen een brede verhoogde boord,
tussen twee lijncirkels het omschrift.
✽ GEIONT DOOR PIETER BETTENS DEKEN
Sint-Martinus te paard naar links.
In de linkerhand, zijn mantel.
In de rechterhand, een zwaard waarmee hij de mantel in twee stukken snijd.
Achter het paard, een kreupele persoon.
Die het deel van de mantel in ontvangst neemt.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreau et autes objects anciens des Gildes et Corps de Métiers Èglises, etc. Gent 1877 pag.277.
STAM Gent, Objectnummer N.00418.
De nering/gilde van de Gentse kuipers mocht kuipen en tonnen vervaardigen en verkopen, maar bezat ook het pegelrecht, een recht om vaten te ijken. In 1540 werden de kuipers verenigd met de wijnmeters en wijnschroeders en als 19de ambacht erkend. De kuipersgilde hadden een kapel gewijd aan hun patroonheilige St-Maarten in de Sint-Jacobskerk. Later werd deze toegewijd aan Sint-Anna.
Het bestuur van de gilde, dat telkens voor een jaar werd benoemd, bestond ui negen personen, een deken, twee gezworenen, drie proefmeesters en drie ouderlingen. De naam van Pieter Bettens komt niet voor op de lijst van dekens, gepubliceerd door De Potter. Men vind hem vanaf 1771 terug in de "Wegwyzer der Stad Gent" waar Pieter Bettens staat vermeld als gezworene van de Kuipersgilde. In 1772 en 1773 komt hij voor als ouderling en vanaf 1774 als suppoost van de Kuipers. Deze penning zou dus moeten dateren van rond 1771. Vanaf 1779 tot 1784 liet Pieter Bettens zich opnemen in de "Wegwyzer" bij de Wijnstekers of Negocianten in wijnen welke sinds 1540 tot hetzelfde ambacht behoorden.
Schermersgilde Sint-Michiel 1637
Gildepenning Confrerie Schermers St-Michiel.
De juiste functie voor deze gildepenning is niet gekend.
Materiaal: Zilver.
Bewerking: Geslagen.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 28 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Datering: 1637.
Voorzijde: Geslagen op een rond zilveren plaatje.
Binnen een ovalen parelcirkel, en lijncirkel.
De geharnaste en gevleugelde aartsengel Sint-Michaël met nimbus.
In de linkerhand, een schild.
In de rechterhand, een geheven zwaard.
Staande op een gevallen demon/duivel.
Links, twee gekruiste slagzwaarden door de letter
G
Gent.
Boven de letter een kroon.
Op de buitenrand, het gesplitste jaartal
16 / 37
Keerzijde: Toont het verdiepte spiegelbeeld van de voorzijde.
Lit.: STAM Gent, Objectnummer N.01358.
Er zijn stukken gekend, die zijn gevat in een vergulde draagring met draagoog.
Op 26 maart 1613 acteerden de aartshertogen Albrecht en Isabella door een charter het bestaan van een nieuwe gilde. Die het slagzwaard en rapier als wapen zou hanteren, en de H. Michaël als patroonheilige kreeg. In 1637 was de koning van de St-Michielsgilde Anthone Marlont, overdeken Charles Philips de Rodoan en deken Anthone van Daele. Er waren twaalf proviseerders, zij vormden samen de Eed van de St-Michielsgilde. Hun kapel was in de St-Niklaaskerk, en werd er wekelijks een mis gelezen door de kapelaan of proost der schermers. De penning werd gemaakt met de matrijs waarmee ook de tinnen voorwerpen van de Confrérie werden gemerkt.
Smeden. (Weldadigheidspenning)
Enkelzijdige weldadigheidspenning Smedengilde Gent.
De juiste datering voor deze penning is niet gekend.
Slagbarstjes.
Materiaal: Koper.
Bewerking: Geslagen.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 28 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Datering: z.j. Ca. 17de à 18de eeuw.
Voorzijde: Gelegen op een glad veld.
Centraal geklopt wapenschild.
In het veld, een gezeten Sint-Elooi op een stoel/troon.
Gekleed in bisschopsgewaad, en mijter op het hoofd.
In de linkerhand een kromstaf.
Ter weerszijden van de heilige, de letters.
S / G
Smeden Gilde
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke I, pag.288-289.
Collectie Nederlandse Bank, Identificatie GP-00682.
Insigne Vrije Schippers
Insigne/draagteken bestuursleden Vrije Schippersgilde.
Voorzien van een draagoog en draagring.
Materiaal: Zilver.
Bewerking: Gegoten.
Massa: Onbekend.
Afmetingen: 22,4 mm x 19,5 mm.
Aanmaakplaats: Gent.
Datering: z.j. Ca.18de eeuw.
Voorzijde: Een zeilschip naar rechts.
Met volle bolle zeilen.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: STAM Gent, Objectnummer I.00430.
___________________________________________
Vrije Schippers 1600
Gildepenning van de Gentse Vrije Schippers.
De juiste functie voor deze penning is niet gekend.
Licht decentrisch gegoten.
Materiaal: Lood/tin legering.
Bewerking: Gegoten.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 32 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Datering: 1600.
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.
Een scheepsanker met gebogen armen, en puntige lepels.
Ter weerszijden van de ankerschacht de letters
WA / TER
Onder het anker, golven.
Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.
Een scheepsanker met gebogen armen, en puntige lepels.
Ter weerszijden van de ankerschacht de gesplitste datering
16 / OO
Onder het anker, golven.
Lit.: STAM Gent, Objectnummer N.00408
De Gentse schippers genoten het voorrecht, met uitsluiting van alle anderen.
Om in hun vaartuigen te Gent koopwaren te laden, en langs de Schelde, de Leie en de Lieve zowel stroomop- als stroomafwaarts naar hun bestemming te varen.
Ingevolge een akkoord gesloten in 1542 betaalde de gilde/nering aan de vorst elk jaar 100 pond grooten voor de vrije vaart van de Gentse marktschepen.
De leertijd bij de vrije schippers duurde 3 jaar en er was een doopplechtigheid welke doorging bij het "Ketelpleintje". De "Vrije Schippers" gebruikten de H. Kruiskapel in de St-Michielskerk.
Wolwevers.
Gildepenning/begrafenispenning, Wolwevers.
De juiste functie voor deze penning is niet gekend.
Materiaal: Tin.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 38 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gent.
Datering: z.j. begin 18e eeuw.
Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord.
In drie regels, onderaan versiert:
WOLLE
WEVERS
CAPELLE
Wolweverskapel.
Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord.
Een doodshoofd naar links.
Liggend op twee gekruiste beenderen.
Lit.: Minard-Van Hoorebeke, Description de méreau et autes objects anciens des Gildes et Corps de Métiers Èglises, etc. Gent 1877 pag.126.
De Wolweverskapel hoorde bij het Godshuis van de wolwevers, een opvangtehuis voor zieke en oude wevers. Het gebouw was toegewijd aan de H. Leonardus, die ook een dormitorium en ziekenzaal bezat.
De vroegste vermelding van de Wolweverskapel dateerd van 1372.