Dispenning voor brood.
Uit de collectie, Gilbert Hoef.
Dispenning voor brood St. Donaas.
De juiste datering van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 7,79 gram.
Diameter: Ø 28,3 mm.
Aanmaakplaats: Brugge.
Datering: z.j. Ca. 1802-1834.
Voorzijde: Binnen een gladde verhoogde boord.
In twee regels:
DiSCH
S.DONAS
Disch Sint Donaas
Distafel / Armentafel
Keerzijde: Binnen een gladde verhoogde boord.
Centraal op het veld
BROOD
Lit: De Schodt (RBN 1874), pag.95 nr.106.
Minard-Van Hoorebeke, pag.149, nr. 213.
De méreaux werd gebruik voor verdeling van brood van een kilo. Deze verdelingen vonden plaats op vier vastgestelde gelegenheden doorheen het kerkelijke jaar, op Pasen, Pinksteren, Allerheiligen en Kerstmis. Alsook werden de penningen gebruikt bij begrafenissen, jubilea en bruiloften, ten koste van de particulieren die deze broodpenningen uitdeelden.
Dispenning (BROOD)
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Dispenning voor brood St. Donaas.
De juiste datering van deze penning is niet gekend.
Deels afgesleten hoeken, door veelvuldig gebruik.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 11, 27 gram.
Diameter: Ø 30,8 mm. x 31,3 mm.
Aanmaakplaats: Brugge.
Datering: z.j. midden 19e eeuw.
Voorzijde: Binnen een achthoek omlijsting.
In twee regels:
DiSCH
S.DONAS
Disch Sint Donaas
Distafel / Armentafel
Keerzijde: Binnen een achthoek omlijsting.
Centraal op het veld
BROOD
Lit: De Schodt, pag.95 nr.105.
Minard-Van Hoorebeke, pag.149, nr. 211.
De méreaux werd gebruik voor verdeling van brood van twee kilo en anderhalve kilo. Deze verdelingen vonden plaats op vier vastgestelde gelegenheden doorheen het kerkelijke jaar, op Pasen, Pinksteren, Allerheiligen en Kerstmis. Alsook werden de penningen gebruikt bij begrafenissen, jubilea en bruiloften, ten koste van de particulieren die deze broodpenningen uitdeelden.
Dispenning (4 BRODEN)
Dispenning voor vier broden, St. Donaas.
De juiste datering van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Tin.
Massa: 48,78 gram.
Diameter: Ø 64 mm.
Aanmaakplaats: Brugge.
Datering: z.j. eind 17e eeuw, begin 18e eeuw.
Voorzijde: Binnen een verhoogde boord, en gladde cirkel.
Centraal op het veld,
Een kaarsenrad, waarop vier brandende kaarsen staan.
En op de achtergrond een Latijns kruis.
Onder het rad een klimmend leeuwtje, naar links gewend.
Geflankeerd door de letters S . / D .
Sint-Donaas
Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.
En gladde cirkel.
Op het veld, vier platte broden in ruitvorm.
Dispenning (Wekebrood)
Dispenning voor wekelijkse broodbedeling St. Donaas.
De juiste datering van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 16 gram.
Diameter: Ø 32 mm. .
Aanmaakplaats: Brugge.
Datering: z.j. Ca. 1802-1834
Voorzijde: Binnen een verhoogde boord/rand.
In twee regels:
DiSCH
S.DONAS
Disch Sint Donaas
Distafel / Armentafel
Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.
Centraal op het veld in twee regels.
WEKE
BROOD
Lit: Minard-Van Hoorebeke, pag.149 nr.212.
Dispenning (HOUT)
Uit private collectie.
Dispenning voor hout St. Donaas.
De juiste datering van deze penning is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 15,20 gram.
Diameter: Ø 31 mm. .
Aanmaakplaats: Brugge.
Datering: z.j. Ca. 1802-1834
Voorzijde: Binnen een verhoogde boord/rand.
In twee regels:
DiSCH
S.DONAS
Disch Sint Donaas
Distafel / Armentafel
Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.
Centraal op het veld
HOUT
Lit: De Schodt, pag.80-81 nr.107.
Minard-Van Hoorebeke, pag.150 nr.214.
Toen deze penning werd verdeeld was de oude Sint-Donaaskerk al verkocht en afgebroken op order van het Frans Bewind.
Als eerbetoon kreeg de Sint-Walburgakerk tussen 1802 en 1834 de naam van Sint-Donatius of St. Donas. Dit is een houtpenning uit die periode.
Weldadigheidspenning, Franciscus Fierens 1650
Uit private collectie.
Vierkante dispenning/weldadigheidspenning
op stichter Franciscus Fierens, van het kapittel St-Donaas te Brugge.
Dienstig voor winterhulp, bedeling van kledij, hout en turf.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 11 gram.
Afmeting: 30 mm. x 30 mm.
Aanmaakplaats: Brugge.
Datering: 1650
Voorzijde: Binnen een dubbel gelijnd kader.
Een staande en gemijterde Sint-Donaas.
Gekleed in liturgische kledij.
In de linkerhand een kruisstaf.
In de rechterhand, een kaarsenrad met brandende kaarsen.
Ter weerszijden van de heilige de letters
S / D
Sint Donatius
Onderaan het gesplitst jaartal ter weerszijden van de heilige.
16 / 50
Voorzijde: Binnen een dubbel gelijnd kader.
In vier regels, op het veld.
D . F . FIERENS
PRIMVS
FVNDATOR
. ANNO . 1567 .
Franciscus Fierens, de belangrijkste oprichter in het jaar 1567
De stichting van kanunnik Franciscus Fierens werd opgericht in 1567,
en was ook het jaar van zijn overlijden.
Weldadigheidspenning, Franciscus Fierens 1755
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Dispenning/weldadigheidspenning van stichter Franciscus Fierens, van het kapittel St-Donaas te Brugge.
Spijkergat/doorboring voor ophanging.
Dienstig voor "Hout en winterhulp".
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 23,93 gram.
Diameter: 44,3 mm.
Aanmaakplaats: Brugge.
Datering: 1755
Voorzijde: Binnen een verhoogde rand.
Het wapenschild van het kapittel van Sint-Donatius te Brugge,
ter weerszijden een sierkrul.
Bekroond met een wiel met vijf brandende kaarsen,
centraal op het wielrad een kruis.
Ter weerszijden de letters (links) S en (rechts) D
Sint-Donaas.
Onder het wapen het jaartal 1755
Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.
De tekst in zeven regels.
ORA PRO
D : FRANCISCO
FIERENS CANON.
ALIISQ :
FONDATOR : ET
BENEFACT : HUJ
US FONDAT
Lit.: STAM Gent N. 01550.
Gruuthusemuseum Brugge XXIII.O.3433.
Bethune, pag. 421, afb.165.
"Deze weldadigheidspenning diende ter vervanging van de vierkante penning uit 1650"
François Fierens was afkomstig uit Bergen-op-zoom en verkreeg op 24 mei 1536 het 21ste prebende van het kapittel van Sint-Donatius, voorbehouden aan gegradueerden in de rechten. De kanunnik Fierens was een weldoener voor de armen liet na zijn dood, bij testament van 22 februari 1567, al zijn bezittingen na aan goede werken. Door bemiddeling van de kerkfabriek moest ieder jaar uitdeling gebeuren van kleren, brandhout enz. aan de armen.De penning, die gedateerd is 200 jaar na het begin van de stichting, werd gebruikt voor deze bedeling en werd waarschijnlijk uitgegeven om een oudere penning te vervangen.Het museum van Brugge bezit, naast de matrijs van deze penning, ook een koperen printplaat voor het drukken van bons die ook voor deze stichting werden gebruikt.
Weldadigheidspenning stichting Kanunnik Pierre van Volden 1650
Weldadigheidspenning stichting Pierre van Volden (°1600 † 1678)
Kanunnik van de Sint-Donaaskathedraal.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 68 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1650
Voorzijde: Binnen een gladde verhoogde boord, en gladde cirkel.
Gelegen op een cartouche, het wapenschild van de familie, van Volden.
Het wapen getopt, met het kaarsenrad van de Sint-Donaaskathedraal.
Keerzijde: Binnen een gladde verhoogde boord.
In acht regels tekst:
SOLEMNITAS
S. CHRYSOLII
7A FEBRVARII
FVNDATA PER
R. D. PETRVM VAN VOLDEN
CANONICVM ECCLESIÆ
CATHEDR. BRVGEN
ANNO I650
Hoogfeest van Sint-Chrysostomus, de stichting opgericht op 7 februari door Pierre van Volden kanunnik van de kathedraal van Brugge in 1650.
Lit.: J. Bethune, Méreaux des familes Brugeoises, pag.348-351 afb.142.
Kousen-penning, Martino De Villers 1735
Kousen-penning.
Stichting kapelaan, Martino De Villers, Sint-Donaas Brugge.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 49 mm.
Datering: 1735.
Aanmaakplaats: Brugge, Stichting M. De Villers, Sint-Donaas.
Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.
Binnen een fijn gelijnde cirkel.
Een paar kousen, met daartussen het jaartal
1735
Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord,
en gladde cirkel.
in zeven regels:
FUND :
D : MART . DE
VILLERS . SAC :
CAP : ECCL :
S .
DONATIA
NI .
Lit.: Museum O.L. Vrouw-ter-Potterie.
Schoenen-penning, Martino De Villers 1671
Uit de collectie, Gilbert Hoef.
Schoenen-penning.
Stichting kapelaan, Martino De Villers, Sint-Donaas Brugge.
Materiaal: lood/tin legering.
Massa: 16,77 gram.
Diameter: Ø 42,8 mm.
Datering: 1671
Aanmaakplaats: Brugge, Stichting M. De Villers, Sint-Donaas.
Voorzijde: Binnen een verhoogde boord,
en twee gladde cirkels het omschrift.
✠ VIDEANT PAVPERES ET LÆ TENTVR
De armen zullen het zien en blij zijn.
Centraal op het veld, een schoen met hak naar links.
Voorzien van een klop, op de schoen.
Boven de schoen het jaartal I67I
Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord,
en gladde cirkel.
in vijf regels:
ORA PRO
D' MARTiNO
DE ViLLERS
SACERD . CAPPLL
HViS ECCLES
Bid voor D. Martino De Villers, priester kapelaan van deze kerk.
(Sint-Donaaskerk)
Deze penning, diende voor de bedeling van winterschoenen aan de armen.
Op naamdag van Sint-Martinus, de patroonheilige van Martino De Villers.
Kapittel-penning (z.j)
Uit de collectie, Raakvlak.
Kapittel-penning zonder tegenmerk en jaartal.
Sint Donaas Brugge.
Materiaal: Lood/tin legering.
Bewerking: Gegoten.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 26 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: z.j. Ca. 16de à 17de eeuw.
Voorzijde: Gelegen in een glad veld.
Een staande gemijterde Sint-Donaas met koorkap.
In de rechterhand, een kruisstaf.
In de linkerhand, een kaarsenrad.
Keerzijde: Gelegen in een glad veld.
Een kaarsenrad , met brandende kaarsen.
Op de achtergrond een Latijns kruis op het rad.
Lit: Raakvlak Onroerend Erfgoed Brugge
en ommeland.
Inventarisnummer: BR87/GOE/1/L.V/A/231.
Deze penning is niet vermeld in de literatuur van
A. Deschodt en Minard-Van Hoorebeke.
_________________________________________
Deel deze pagina
Kapittelpenning 1609 (kelk)
Uit private collectie.
Kapittel-penning met kelk.
Communie-penning.
Sint Donaas Brugge.
Materiaal: Lood.
Bewerking: Gegoten.
Massa: 7,78 gram.
Diameter: Ø 25 mm.
Aanmaakplaats: Brugge.
Datering: 1609.
Voorzijde: Binnen een gladde cirkelrand/boord.
Een miskelk/beker.
Aan weerszijden van de kelk, het gesplitst jaartal:
I6 / 09
Keerzijde: Binnen een gladde cirkelrand/boord.
Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.
Onder het rad een bolletje.
Lit.: Geen vermelding van deze penning in De Schodt,
Minard-Van Hoorebeke; Penninxckens van Brugghe.
___________________________________________
Kapittel-penning 1628 (C)
Uit private collectie.
Kapittel-penning zonder tegenmerk.
Sint Donaas Brugge.
Materiaal: Lood.
Massa: 8,43 gram.
Diameter: Ø 23,2 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1628.
Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.
Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.
Op de achtergrond een Latijns kruis.
Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.
De letter C
Kapittel
Datering onder de letter
1628
Kapittel-penning 1630 (S)
Uit private collectie.
Kapittel-penning Sint-Donaas.
Materiaal: Lood.
Massa: 8,10 gram.
Diameter: Ø 22 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1630.
Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.
Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.
Sybool van het kapittel van St-Donaas.
Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.
De letter S
Signum/teken
Datering onder de letter
1630
De letter "S" staat voor het Latijnse "signum" of teken,
hier armenteken.
We
kennen een gelijkaardige penning met "C" voor "capitulum" of kapittel, met jaartal 1628.
Hoewel Sint-Donaas, als hoofdkerk van de stad Brugge, geen parochiekerk was en dus geen verdeler was van dispenningen voor de eigen parochianen (via dismeesters en armendis), zijn er wel enkele
kapittel-, brood- en armenpenningen gekend. Allen uit 1628, 1630, 1632 en het einde van de 17de eeuw.
De bedeling kan gebeurd zijn op een schraag als gelegenheidsdis, of aan de armendis van de Onze-Lieve-Vrouwkerk, die al zeer actief was in de toepassing van "caritas".
Ref.: Deze armenpenning is niet vermeld in het werk van De Schodt.
Kapittelpenning 1632
Uit de collectie, Gilbert Hoef.
Kapittel-penning.
Sint Donaas Brugge.
Materiaal: Lood.
Massa: 10,84 gram.
Diameter: Ø 26 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1632.
Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.
Een staande met mijter, naar links gewende Sint-Donaas.
Met in de linkerhand, een kruisstaf.
Links, een klein kaarsenrad.
Ter weerszijden van de heilige, het gesplitste jaartal
16 / 32
Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.
Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.
Onder het rad een zespuntster ✶
Kapittelpenning 1632 (hart)
Uit private collectie.
Kapittel-penning met klop/bijmerk.
Sint Donaas Brugge.
Materiaal: Lood.
Massa: 11,40 gram.
Diameter: Ø 26 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1632.
Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.
Een staande met mijter, naar links gewende Sint-Donaas.
Met in de linkerhand, een kruisstaf.
Links, een klein kaarsenrad.
Ter weerszijden van de heilige, het gesplitste jaartal
I6 / 32
Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.
Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.
Op het kruis, een klop/bijmerk in gekeerd hart-motief.
Onder het rad een zespuntster ✶
Kapittelpenning 1632 (tand-rad)
Uit private collectie.
Kapittel-penning met tegenmerken.
Sint Donaas Brugge.
Materiaal: Lood:tin legering.
Massa: 10,77 gram.
Diameter: Ø 26 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: 1632.
Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.
Een staande met mijter, naar links gewende Sint-Donaas.
Met in de linkerhand, een kruisstaf.
Rechts, een ingeslagen klop/bijmerk met tand-rad motief/twaalfpuntig zon.
Links, een klein kaarsenrad.
Ter weerszijden van de heilige, het gesplitste jaartal
I6 / 32
Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.
Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.
Op de achtergrond een Latijns kruis.
Op het kruis, een klop/bijmerk in gekeerd hart-motief.
Onder het rad een zespuntster ✶
Maagd derZeven Smarten/Zeven Weeën.
Méreau/penning Stichting van Onze-Lieve-vrouw van de Zeven Weeën, in de kerk van St-Donaas.
Materiaal: Tin.
Massa: 58,11 gram.
Diameter: Ø 59 mm.
Aanmaakplaats: Brugge.
Datering: z.j. Ca. 1556
Voorzijde: Binnen een gladde afgeronde verhoogde cirkel.
Een staande aanziende H. Maagd Maria,
Het hart doorboord met zeven zwaarden.
Symbolische weergave van de "Zeven Smarten"/"Zeven Weeën".
Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.
Het wapen van de familie Le Bailly.
Drie maantjes/croissants op het veld.
Lit.: De Schodt (1877) pag.270 nr. 122 schrijft deze toe aan de Broederschap van O.L.V. van de Zeven Smarten; Minard-Van Hoorebeke pag. 159 nr. 242 schrijft deze toe aan het klooster van St-Anne of Theresianenklooster als O.L.V. van Zeven Weeën; Bethune 7 neemt aan dat het wapen van de familie Bailly zou zijn.
In 1762 werd Marie-Charlotte le Bailly begraven in de grafkelder van de familie Damhouder in de kerk Sint-Salvator, tegenover de kapel gewijd aan O.L.V. van Smarten.
Legpenning Proosdij St-Donaas (1665-1700)
Legpenning van de Proosdij.
Sint Donaas Brugge.
Materiaal: Koper.
Bewerking: Geslagen.
Massa: 6,83 gram.
Diameter: Ø 31,7 mm.
Graveur: Christoffel Boghe of J. Pieters.
Aanmaakplaats: Brugge.
Muntteken: Lelie.
Datering: z.j. Ca. 1665-1700.
Voorzijde: Binnen twee parelcirkels, het omschrift.
⚜ . CAROL . II . D . G . HISP . ET . INDIAR . REX .
Karel II, bij de gratie Gods koning van Spanje en Indië.
Het borstbeeld van Karel II als kind, naar rechts.
En draagt een brede halsboord uit versiert kantwerk.
Op de borst, aan een ketting het juweel van het
"Gulden Vlies".
Keerzijde: Binnen een parelcirkel/boord.
Hangend aan een lint geknoopt, in een strik.
Met afhangende linten, met kleine kwastjes.
Het versiert en gedeukt wapenschild van de Proosdij.
In het veld, een gekroonde klimmende leeuw naar links.
Op de borst een kruis aan een lint.
Lit.: J. Taelman, Brugse Legpenningen (1992)
pag.63 nr.42.
A. Visart de Bocarmé, (RBN 1903) pl.IX/2.
Legpenning Proosdij St-Donaas (1671-1691)
Uit de collectie, Lothar Boerjan.
Legpenning van de Proosdij.
Sint Donaas Brugge.
Kleine slagbarst.
Materiaal: Koper.
Massa: 5,82 gram.
Diameter: Ø 31,2 mm.
Graveur: Christoffel Boghe of J. Pieters.
Aanmaakplaats: Brugge.
Muntteken: Lelie.
Datering: z.j. Ca. 1671-1691.
Voorzijde: Binnen twee parelcirkels, het omschrift.
⚜ CAROL . II . D . G . HIS . ET . INDI . REX . CO . FLA . Ƶc.
Karel II, bij de gratie Gods koning van Spanje en Indië, graaf van Vlaanderen enz.
Het borstbeeld van Karel II als kind, naar rechts.
En draagt een brede halsboord uit Brugs kantwerk.
Op de borst, aan een ketting het juweel van het "Gulden Vlies".
Keerzijde: Binnen een parelcirkel/boord.
Hangend aan een lint geknoopt, in een strik.
Met afhangende linten, met kleine kwastjes.
Het versiert en gedeukt wapenschild van de Proosdij.
In het veld, een gekroonde klimmende leeuw naar links.
Op de borst een kruis aan een lint.
Lit.: J. Taelman, Brugse Legpenningen (1992) pag.62 nr.41.
A. Visart de Bocarmé, (RBN 1903) pl.IX/1.
Legpenning Proosdij St-Donaas. (1740-1780)
Legpenning van de Proosdij.
Sint Donaas Brugge.
Materiaal: Zilver (Ag).
Massa: 8,13 gram.
Diameter: Ø 28 mm.
Graveur: Norbert Heylbrouck.
Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.
Datering: z.j. Ca. 1753-1765.
Voorzijde: Binnen een versierde boord, het omschrift.
MAR : TH : D : G . / JMP : R : COM : FLA :
De buste van Maria-Theresia naar rechts gewend.
De keizerin getooid met diadeem en oorbellen.
In de schouderafsnede de letter
H .
Initiaal van de stempelsnijder Heylbrouck.
Keerzijde: Binnen een versierde boord.
Het met krullen versierde en ingedeukt wapenschild van de Proosdij.
In het veld een gekroonde klimmende leeuw met fallus, naar links.
Lit.: Juliaan Taelman, Brugse Legpenningen (1992) pag.64 nr.43.
A. Visart de Bocarmé, (RBN 1903) pag.458 pl.IX/4.
Legpenning Proosdij St-Donaas. (1780-1790)
Legpenning van de Proosdij.
Sint Donaas Brugge.
Materiaal: Zilver (Ag).
Massa: 7,29 gram.
Diameter: Ø 28 mm.
Graveur: Theodoor van Berckel.
Aanmaakplaats: z.pl. Brussel.
Datering: z.j. Ca. 1783-1784.
Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord, het omschrift.
JOSEPHVS II AVG . COM . FLANDRIAE .
De gelauwerde en gedrapeerde buste van keizer Jozef II naar rechts gewend.
De haren tot op de schouders.
Onder de buste de initialen van de graveur/stempelsnijder.
T . V . B .
Theodoor van Berckel.
Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord.
Het ovaal wapenschild van de Proosdij St-Donaas te Brugge.
Omgeven door een strikornament van twee lauwertakken.
In het gecisileerd veld een gekroonde klimmende leeuw naar links.
Op de borst een kruis aan een lint.
Lit.: Juliaan Taelman, Brugse Legpenningen (1992) pag.65 nr.44.
A. Visart de Bocarmé, (RBN 1903) pag.460 pl.IX/5.
A. De Witte, Le graveur Th. van Berckel (1909) pag.127 nr.97.