Plaquette Jezuïetenklooster/college.

Bodemvondst, Sven van Kouwenberg.

Enkelzijdige plaquette Jezuïetenklooster/college/kerk van Ieper.

De juiste functie/datering voor deze penning is onbekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Bewerking: Geslagen.

Massa: 2,26 gram.

Afmetingen: 18 mm. x 18 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Ieper.

Datering: z.j. Ca. 1590-1773

Voorzijde: Gelegen op een vierkant veld.

Het Christusmonogram van de Jezuïetenorde.

Een ovalen parelcirkel, waarin de letters.

            I H S

      Societas Jesu 

Gezelschap van Jezus

Boven op de letter H een Latijns gevoet kruis.

Onder de letters, drie spijkers/nagels.

Symbolisch voor de kruisdood van Christus.

Het IHS-embleem
De letters I.H.S. vormen een zogeheten Christusmonogram. De oorspronkelijke betekenis ervan gaat terug op het Grieks en vormt de afkorting van de naam Jezus (Grieks: Ièsous; daarbij is de Griekse hoofdletter 'I' gelijk aan onze 'I' (het Grieks kent geen aparte letter 'J', evenmin als het Latijn trouwens); de Griekse 'H' correspondeert met onze 'È' en de 'S' is gelijk aan onze 'S'). Op onze manier weergegeven zouden die letters dus luiden: ‘JÈS’, eerste drie letters van Jèsos’.

De jezuïeten en het IHS-embleem
De verbreiding van het monogram neemt een grote vlucht door toedoen van de jezuïetenorde. Zij wordt gesticht in 1540. Zoals haar naam al aanduidt was zij bijzonder aan Jezus toegewijd, en zij maakte dan ook gretig gebruik van het IHS-embleem om haar ideaal en daarmee ook zichzelf aan te duiden.

Onder invloed van deze ontwikkeling worden er nieuwe betekenissen toegevoegd aan de afkorting: Iesum Habemus Socium (= 'Wij hebben Jezus als gezel': de jezuïeten heten officieel 'Societas Jesu' = 'Gezelschap van Jezus'); of Iesu Humilis Societas (= 'Het nederige gezelschap van Jezus'). Het zijn waarschijnlijk ook de jezuïeten geweest die onder de drie letters drie spijkers toevoegden; deze verwijzen naar Jezus' lijden en dood; soms meent men daarin de letter 'v' te herkennen; deze wordt dan gezien als de afkorting van het woord 'vinces'. Al heel gauw geldt het IHS-embleem als het herkenningsteken bij uitstek voor de jezuïetenorde.

Keerzijde: Gelegen op een vierkant veld.

Het veld ruw gearceerd.

Hoger reliëf door de opdruk/klop van de voorzijde.

Lit.: Erfgoedhaltes in Westhoek-Zuid.

 De Jezuïetenkerk

In 1590 werd op deze gronden de nieuwe Jezuietenkerk ingewijd. Hier stond voordien het grote huis van lakenhandelaar Steiven De Mol, maar die was al zijn goed kwijtgeraakt als straf voor zijn ketterij. Van de mooie kerk heeft slechts één voorwerp de tijd overleefd: de prachtige communiebank uit 1737 bevindt zich nu in de kerk van Elverdinge.

Naast hun Sint-Pieters- en Sint-Pauluskerk bouwden de Jezuïeten een klooster en een college. Op een kaart uit 1689 is het complex duidelijk te zien. Aan het Jezuietencollege dankt de Studentenstraat zijn bestaan en zijn naam. Nadat Jozef II in 1773 de Jezuietenorde afschafte, werden kerk en klooster door enkele andere kloosterorden gebruikt tot het in de Franse tijd als “zwart goed” werd verkocht. Rond 1800 werd het complex afgebroken.

Deel deze pagina