Kapittel-penning 1633
Méreaux/penning, kapittel van de kathedraal Sint-Lambertus van Luik.
Materiaal: Koper (Cu)
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 20,2 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Luik.
Datering: 1633
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.
De gemijterde buste van Sint-Lambertus naar links gewend.
Omsloten, met het omschrift en datering.
S . LAMBE /RTVS . 1633 .
Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.
Een gezeten en gekroonde maagd Maria met nimbus.
Inde rechterhand, een scepter.
Op de linkerarm, het kindje Jezus met stralenkrans.
Omsloten met het omschrift.
CAPIT . / LEODIEN ❖ S . M . ❖
Kapittel van Luik.
Lit.: Justice, Mereaux deel 2 pag.80 nr.1131. A.
De Renesse, Pl. 71 nr.1.
Petit de Rosen R.B.N. 1850 pag. 123 nr.9.
Kapittel-penning 1635
Kapittel-penning/méreaux,van de kathedraal Sint-Lambertus Luik.
Onder bisschop Ferdinand van Beieren 1612-1650
De juiste functie, van deze méreaux is niet gekend.
Licht, decentrisch geslagen.
Materiaal: Koper (Cu)
Massa: 2,90 gram.
Diameter: Ø 21 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Luik.
Datering: 1635
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.
Gelegen op een schuin kruis,
gemaakt van een kromstaf en zwaard.
Een versierde bisschop-mijter, met linten.
Omschrift:
ECCLE / SIÆ. / LEOD
Ecclesiæ Leodi
Kerk van Luik.
Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.
Gelegen op een met botten/beenderen, geplaatst kruis.
Een doodshoofd met vijf tanden, naar links.
Omschrift:
ANNI / VER. / SAR / 1635
Anniversarium.
Het jubileum.
Lit.: Dengis, J-L., Me. 01/02; Renesse, 71,2; De Schodt, A. Le chapitre de Saint-Lambert à Liège et ses méreaux ou jetons de présence. In Revue Belge de Numismatique 1875. Brussel: 1875, p. 251 nr. 11.
De juiste functie, van deze méreau, is nog steeds niet achterhaald. De Schodt, verondersteld dat deze penningen met markeringen van het episcopaat en van de soevereiniteit zouden kunnen gebaseerd zijn op verjaardagen van een of meer prins-bisschoppen.
Aanwezigheid-penning 1653
Méreaux, kapittel van de kathedraal Sint-Lambertus van Luik.
Materiaal: Koper (Cu)
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 21 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Luik.
Datering: 1653
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.
Twee over elkaar liggende beenderen/botten.
Boven en onder de knokken, een vlam.
Omschrift:
. ECCLESI .
LEODI:
Kerk van Luik.
Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.
Een aanziend doodshoofd.
Met daaronder twee gekruiste beenderen/botten.
Omschrift:
ANNIVERSAR
Het jubileum.
Onder de gekruiste beenderen, het jaartal
1653
Lit.: Petit de Rosen, M.J. Catalogue des méreaux, des médailles et des jetons des chapitres, des corporations et des familles de l’ancien pays de Liège. In Revue Belge de Numismatique 1850. Brussel: 1850, p. 124-125 nr. 16;
De Schodt, A. Le chapitre de Saint-Lambert à Liège et ses méreaux ou jetons de présence. In Revue Belge de Numismatique 1875. Brussel: 1875, p. 251 nr. 12.
De Renesse, Pl. LXXI, fig.3
Aanwezigheid-penning 1696
Méreaux, kapittel van de kathedraal Sint-Lambertus van Luik.
Materiaal: Koper (Cu)
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 21 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Luik.
Datering:
1686
Voorzijde: Binnen een
kabelrandversiering.
Twee over elkaar liggende beenderen/botten.
Boven en onder de knokken, een vlam.
Omschrift:
ECCLESI.
. LEODI:
Kerk van Luik.
Keerzijde: Binnen een parelcirkel.
Een aanziend doodshoofd.
Met daaronder twee gekruiste beenderen/botten.
Omschrift:
ANNIVERSARIVM
Het jubileum.
Onder de gekruiste beenderen, het jaartal
1686
Lit.: Dengis, J-L., Les monnaies de la Principauté de Liège, IV. Monnaies particulières, jetons, médailles, méreaux, trébuchets. Wetteren: Moneta, 2007, p. 118-119, nr. Me.01-04; Petit de Rosen, M.J. Catalogue des méreaux, des médailles et des jetons des chapitres, des corporations et des familles de l’ancien pays de Liège. In Revue Belge de Numismatique 1850. Brussel: 1850, p. 126 nr. 19.
Aanwezigheid-penning (zonder jaar)
Aanwezigheidspenning/méreaux, kapittel van de kathedraal Sint-Lambertus van Luik.
Materiaal: Koper (Cu)
Massa: 5,2 gram.
Diameter: Ø 21,1 mm.
Aanmaakplaats:
z.pl. Luik.
Datering: z.j. Ca. begin 18e eeuw.
Voorzijde: Binnen een parelcirkel.
Twee over elkaar liggende beenderen/botten.
Boven en onder de knokken, een vlam.
Omschrift:
ECCLESI.
LEODI.
Kerk van Luik.
Keerzijde: Binnen een parelcirkel.
Een doodshoofd, naar rechts.
Met daaronder twee gekruiste beenderen/botten.
Omschrift:
ANNIVERSARIUM
Het jubileum.
Op 6 maart 1705 werd door het kapittel van de kathedraal van Luik beslist vijf penningen uit te delen voor de aanwezigheid op de mis van de eerste vrijdag van het octaaf van Pasen en vijf voor het bijwonen van de processie.
Lit.: Dengis, J-L., Les monnaies de la Principauté de Liège, IV. Monnaies particulières, jetons, médailles, méreaux, trébuchets. Wetteren: Moneta, 2007, p. 118-119, nr. Me.01-06.
Petit de Rosen, M.J. Catalogue des méreaux, des médailles et des jetons des chapitres, des corporations et des familles de l’ancien pays de Liège. In Revue Belge de Numismatique 1850. Brussel: 1850, p. 126 nr. 22.
De Schodt, A. Le chapitre de Saint-Lambert à Liège et ses méreaux ou jetons de présence. In Revue Belge de Numismatique 1875. Brussel: 1875, p. 252 nr. 15.
Sint-Lambertus/Maria.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Penning Sint-Lambertus/H. Maria.
De juiste functie/datering voor deze penning is niet gekend.
Materiaal: Koper.
Massa: 5,05 gram.
Diameter: Ø 21,8 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Luik.
Datering: z.j. Ca. 18e eeuw.
Voorzijde: Binnen een geparelde buitenrand.
Gemijterde buste van St-Lambertus naar rechts gewend.
Omschrift:
SANCTUS / LAMBERT .
Keerzijde: Binnen een geparelde buitenrand.
H. Maria zonder nimbus, naar links gewend.
Omschrift:
SANCTA / MARIA
H. Lambertus/H. Maria.
Penning Sint-Lambertus/H. Maria.
De juiste functie/datering voor deze penning is niet gekend.
Dubbelslag.
Materiaal: Koper.
Massa: 4,86 gram.
Diameter: Ø 20 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Luik.
Datering: z.j. Ca. eind 17e eeuw begin 18e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.
Gemijterde buste van St-Lambertus naar links gewend.
Omschrift:
. S . LAMBE / RTVS
Sanctus Lambertus
Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.
H. Maria met nimbus, naar rechts gewend.
Omschrift:
. S . MA / RIA .
Sancta Maria.
St-Lambertus/H. Maria.
Penning Sint-Lambertus/H. Maria.
De juiste functie/datering voor deze penning is niet gekend.
Licht decentrisch geslagen.
Materiaal: Koper.
Massa: 4,97 gram.
Diameter: Ø 21 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Luik.
Datering: z.j. Ca. eind 17e eeuw begin 18e eeuw.
Voorzijde: Binnen een parelcirkel/boord.
Gemijterde buste van St-Lambertus naar links gewend.
Omschrift:
. SANCTVS / LAMBER
Sint Lambertus
Keerzijde: Binnen een parelcirkel/boord.
De gesluierde H. Maria naar rechts gewend.
Omschrift:
. SANTA . / . MARIA .
Heilige Maria.
Broodpenning Kapittel Sint-Lambertus.
Broodpenning van het kapittel St-Lambertus, Luik.
Materiaal: Koper (Cu).
Massa: 3,23 gram.
Diameter: Ø 21,5 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Luik.
Datering: z.j. 1709 (?).
Voorzijde: Binnen een streepjesrand.
In drie regels:
❀ S ❀
LAMBER
TUS
Sint-Lambertus.
Keerzijde: Binnen een streepjesrand.
In drie regels:
. ❀ .
MAN
DATA
> ❀ <
Lit.: STAM Gent N. 01656;
Eklund Charity tokens of the Netherlands. O.P., pag. 13 nr 81.
Deze penning van het kapittel van Sint-Lambertus te Luik werd gebruikt voor uitdeling van brood op bepaalde feestdagen.
De penning dateert uit de regeringsperiode van Joseph-Clément de Baviére (1694-1724) en werd in alle waarschijnlijkheid ingesteld bij besluit van het kappitel van 1 maart 1709. (Bron: STAM Gent)
Penning/draaginsigne op herdenking moord op bisschop Lambertus 1896.
Bodemvondst, Tim Kauling.
Draagpenning, als herdenking van de 1200 jaar oude moord op bisschop Lambertus.
Afgebroken draagoog, hersteld door naaldhouder en naaldvanger.
Draagspeld ontbreekt.
Materiaal: Koper (Cu).
Massa: 15,6 gram.
Diameter: Ø 32 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Luik
Datering: 1896.
Voorzijde: Binnen
een verhoogde boord.
In een gotisch kader.
De voorstelling op de moord op bisschop Lambertus.
Twee broers, vermoorden de neven van de bisschop.
H. Lambertus word gedood door een lans.
Rond het gotisch kader, een banderol met de tekst:
MARTYRIUM / S / LAMBERTI / PATRONI / LEODIENSIUM / 696 / 1896
Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.
De relikwiebuste van St-Lambertus.
In de linkerhand, een opengeslagen bijbel.
In de rechterhand, een kromstaf.
Onder de heilige, de initialen van de graveur.
I . W . F . boven op de letter W een kruisje.
Omsloten, met het omschrift:
✠ S . LAMBER / TE / ORA . PRO . NOBIS
Lit.: Stan Panis, Testa VZW, In 1896 werd een penning gemaakt voor de herdenking van de 1200 jaar oude moord op bisschop Lambertus.
Lambertus, bisschop van Maastricht
Lambertus, een Merovinger, werd in Maastricht geboren rond 638. Nadat zijn oom, bisschop Theodoardus, werd vermoord, werd Lambertus door koning Childerik II aangesteld als bisschop van Maastricht. Toen ook Childerik II werd vermoord, moest Lambertus in ballingschap. Pas in 681 kon hij terugkeren naar Maastricht. Hij verkondigde samen met tijdgenoot Willibrordus het geloof in Taxandrië en in de Kempen.
De broers Petrus en Andaletus, neven van Lambertus vermoordden Rioldus en Gallus, volgens de legende waren deze laatsten rovers van kerkschatten. Als wraak werd Lambertus door Dodo, familie van de ‘rovers’, op zijn landgoed vermoord met een lans in het jaar 696 samen met zijn twee neven. Het landgoed was gebouwd op de restanten van een Romeinse villa. Later zou op deze plaats Luik verrijzen. Andere bronnen vermelden 705 als moordjaar. Eerst werd Lambertus in Maastricht begraven maar de resten werden in 721 door bisschop Hubertus overgebracht naar Luik waar hij vereerd werd/wordt als heilige en martelaar. Er is een Lambertuskerk in Eindhout, Geel, Westerlo, Beverlo, Zelem, Hechtel,…
De penning
Op de voorzijde van de roodkoperen penning staat de randtekst ‘S. LAMBERTE ORA PRO NOBIS’, voorafgegaan door een kruisje. In het midden staat de relikwiebuste van Sint-Lambertus uit het begin van de 16e eeuw en afkomstig uit de verdwenen kathedraal ‘Saint-Lambert’. Op de achterzijde werd het moordtafereel afgebeeld met de tekst ‘MARTYRIUM LAMBERTI PATRONI LEODIENSIUM’. Links en rechts staat de moorddatum ‘696’. De penning heeft een diameter van 32,7 mm (zonder draagoog) en is 3 mm dik.
Voorbeeldtafereel uit 1488
Als voorbeeldtafereel van de moord op Lambertus werd een schilderij gebruikt dat besteld werd door de zanger van de ‘verdwenen’ kathedraal, Henri ex Palude. Deze overleed in 1515, zijn testament is nog bewaard gebleven. Hij liet het schilderij, een deel van een houten tweeluik, speciaal maken voor de ceremonie in 1489 rond de opening van de schrijnen en de verering van St. Lambertus en zijn twee neven Petrus en Andaletus. Het schilderij hangt momenteel in het M.A.R.A.M.
Deel deze pagina