Penning op de ontmanteling van de citadel van Antwerpen 1577

Uit de collectie, Paul Callewaert.

Penning op de afbraak van de burg/citadel van Antwerpen.

Materiaal: Lood/tin legering.

Bestaat ook in zilveren afslag.
Massa: 33,79 gram.
Diameter: Ø 46,8 mm.
Aanmaakplaats: Antwerpen.

Ontwerper: Jacques Jonghelinck 1530-1606
Datering: 1577.

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.

Een staande naakte dame die de vrijheid symboliseert,

deels bedekt met een sluier.

In de linkerhand, een lang slagzwaard, met palmtak.

In de rechterhand een vrijheidshoed.

Onderaan een leeuw, naar links liggend.

De kop naar rechts gekeerd.

Tussen de leeuw en de vrijheidshoed.

Twee ineen geslagen handen, die samen een hart vasthouden.

Waaruit een olijftak groeit, omhangen met een kroon.

Ter weerszijden van het hart de gesplitste datering 

Z5 / 77

Rechts van de vrijheidsdame, verbroken ketens.

Omschrift:

VINDICATA LIBERT/AS CONCORDIA

Vrijheid door eendracht gewaarborgd.

Keerzijde: Binnen een parelcirkel.

Bovenaanzicht op de afbraak van de citadel/fort.

Omschrift:

RESTITVTIO .R.P. ANTWER.

Voluit: Restitutio Reipublicæ Antverpiensis

Wat wil zeggen: De herstelling van de vrijstaat van Antwerpen.

Lit.: Gerard van Loon, Beschryving der Nederlandsche historipenningen, Volume I, pag. 238.

Teylers Museum, TMNK 00232.

Oprichting standbeeld voor Alva.

Penning op de oprichting van een standbeeld voor 

Ferdinand van Toledo, hertog van Alva.

Materiaal: Brons.

Bestaat ook in zilveren afslag.
Massa: 20,49 gram.
Diameter: Ø 39,7 mm.
Aanmaakplaats: Antwerpen.

Ontwerper: N. Chevalier, naar Jacques Jonghelinck. 
Datering: z.j. Ca. 1695-1700.

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.

Het geharnaste standbeeld van de hertog van Alva.

Onder zijn voeten het vertrappelde allegorisch figuur

van de "Nijd" als tweekoppig monster

van ketterij en rebellie.

Grieks omschrift.

   ALEXIKAKOS EOOS

Verdediger van het Oosten.

In de afsnede in twee regels tekst.

       IVNGELINGI · OPVS

        EXÆRE · CAPTIVO

Werk van Jonghelinck uit het buitgemaakte brons.

Keerzijde: Binnen een parelcirkel.

In elf regels tekst.

  FERDINANDO . ALVARES

     A TOLEDO ALBA DVC . 

  PHILIPPI . II . HISP . APVD

 BELGAS PRAEFEC . QVOD 

      EXTINCTA SEDIT . RE

      BELLIB PVLSIS RELIG . 

    PROCVR . IVSTIT . CVLTA

          PROVINC . PACEM .

      FIRMAR . REGIS OPTIMI .

          MINISTRO FIDELISS . 

                  . POSITVM .

Voor Ferdinand Alvares van Toledo, hertog van Alva

in dienst van Philips II van Spanje, landvoogd in de

Nederlanden. Omdat zij na de opstand te hebben

onderdrukt, de opstandeingen te hebben verdreven,

de religie te hebben verdedigd en met inachtneming

van de gerechtigheid de provincie vrede hebben gebracht,

opgericht voor de trouwste dienaar van de beste koning.

Jacob Jonghelinck vervaardigde in 1571 uit een zestal kanonnen buitgemaakt bij de slag bij Jemmingen een standbeeld ter ere van de hertog van Toledo. Op bevel van Alva zelf werd het standbeeld geplaatst op de binnenplaats van de citadel in Antwerpen. Een lang leven was het echter niet beschoren, onder landvoogd Requesens werd het in 1576 weer omgesmolten tot artillerie. Wel bleef het standbeeld in het volksgeheugen, zoals gedomstreerd door de eind 18e eeuwse Nicolas Chevalier vervaardigde penningen.

____________________________________________

Oprichting standbeeld voor Alva (Zilver)

Penning op de oprichting van een standbeeld voor

Ferdinand van Toledo, hertog van Alva.

Materiaal: Zilver.

Massa: 31,62 gram.
Diameter: Ø 41 mm.
Aanmaakplaats: Antwerpen.

Ontwerper: N. Chevalier, naar Jacques Jonghelinck.
Datering: z.j. Ca. 1695-1700.

Voorzijde: Binnen een parelcirkel.

Het geharnaste standbeeld van de hertog van Alva.

Onder zijn voeten het vertrappelde allegorisch figuur

van de "Nijd" als tweekoppig monster

van ketterij en rebellie.

Grieks omschrift.

    ALEXIKAKOS EOOS

Verdediger van het Oosten.

In de afsnede in twee regels tekst.

                    IVNGELINGI · OPVS

                    EXÆRE · CAPTIVO

Werk van Jonghelinck uit het buitgemaakte brons.

Keerzijde: Binnen een parelcirkel.

In elf regels tekst.

 FERDINANDO . ALVARES

     A TOLEDO ALBA DVC .

 PHILIPPI . II . HISP . APVD

BELGAS PRAEFEC . QVOD

     EXTINCTA SEDIT . RE

    BELLIB PVLSIS RELIG .

  PROCVR . IVSTIT . CVLTA

        PROVINC . PACEM .

  FIRMAR . REGIS OPTIMI .

     MINISTRO FIDELISS .

             . POSITVM .

Voor Ferdinand Alvares van Toledo, hertog van Alva

in dienst van Philips II van Spanje, landvoogd in de

Nederlanden. Omdat zij na de opstand te hebben

onderdrukt, de opstandeingen te hebben verdreven,

de religie te hebben verdedigd en met inachtneming

van de gerechtigheid de provincie vrede hebben

gebracht, opgericht voor de trouwste dienaar van de beste koning.

Lit.: Teylers Museum TMNK 00203.

Jacob Jonghelinck vervaardigde in 1571 uit een zestal kanonnen buitgemaakt bij de slag bij Jemmingen een standbeeld ter ere van de hertog van Toledo. Op bevel van Alva zelf werd het standbeeld geplaatst op de binnenplaats van de citadel in Antwerpen. Een lang leven was het echter niet beschoren, onder landvoogd Requesens werd het in 1576 weer omgesmolten tot artillerie. Wel bleef het standbeeld in het volksgeheugen, zoals gedomstreerd door de eind 18e eeuwse Nicolas Chevalier vervaardigde penningen

____________________________________________

Penning op de afbraak van het standbeeld van Alva 1574

Spotpenning op de afbraak van het standbeeld van Alva.

Materiaal: Tin.

Bewerking: Gegoten.

Massa: 15,52 gram.

Diameter: Ø 39 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: 1574.

Voorzijde: Binnen een gladde cirkelrand/boord, het

monumentale bronzen beeld van de hertog van Alva op

een sokkel, boven het standbeeld een kanon die wordt

versmolten in een smeltoven, symbolisch weergegeven

op het buitgemaakte geschut naar het omsmelten tot

standbeeld. Rechts naast het standbeeld de datum van

oprichting: A° /I9·/ ·1571·MAY· (Anno 19 mei 1571)

Links het Grieks mythologisch figuur Icarus en de zon,

de naakte Icarus met zelf vervaardigde vleugels die zijn

vastgemaakt aan zijn lichaam met was, enthousiast en

roekeloos vliegt hij te hoog totdat de was smelt door de warmte van de zon en neerstort.

Symbolisch weergegeven voor de hoogmoed van Alva en Icarus.

Onder Icarus de tekst: ·OMNIS / QVI·SE· / ·EXALTAT· de tekst loopt door op de rechterkant onder de

oprichtingsdata: ·HVMILIABITVR· / ·MAT(THÆI) ·23·LV(CÆ) ·14· / ·ET·I8·

(Ieder die zichzelf verhoogd zal vernederd worden. Mattheus 23. Lukas 14 & 18).

Omschrift in twee regels tekst, in de buitenbaan:

✤ ICARVS·VT·LYMHIS·FVIT·HÆC·LIBAMINE·MOLES· FORNACI·HORRIBILEM· / POST·CANIT·ORE·SONVM

Omschrift in de binnenbaan:

·ILLE·QVOD·AVDACI·CŒPIT· / GAVDERE· VOLATV: HIC·POPVLI·FVSO / SANGVINE·LÆTVS·ERAT·

(Gelijk Icarus neerstortte in het water, zo is het standbeeld opgeofferd aan de smeltoven, waarna het een verschrikkelijk gebulder zal laten horen. Omdat hij (Icarus) zich in verwaand vliegen verblijde, en omdat hij (Alva) zich in het bloedvergieten van burgers verheugde)

Keerzijde: Binnen een gladde cirkelrand/boord, de

voorstelling van de allerhoogste macht die de duivel uit

de hemel gooit en neerstort op aarde.

Symbolisch weergegeven voor het neerhalen van het

standbeeld van de hertog van Alva op het binnenplein

van de citadel. Rechts en links de tekst in vijf regels:

·LVCIFER· / SIC OCCIDIT / ANTRIS // SVPERBVS /

NIMIVM·

(Door zijn hoogmoed is Lucifer in de afgrond

neergestort)

Omschrift in twee regels tekst, in de buitenbaan:

Δ ITA·VT·LVCIFER·EX·SVMMO·COELI·HABITACVLO·

SPONTANEA·ELATIONE·DEIECTVS·EST

Omschrift in de binnenbaan:

SIC·ALBANVS·IN·CASTRO·ANT”(VERPIENSI) DIE·

9A·MENSIS·IVNY·I574 IN·TERRAM·PROLAPS·EST·

(Evenals de duivel die door zijn moedwillige verheffing

uit het hoogste vertrek van de hemel is neergeworpen,

zo ook is Alva’s beeld binnen het slot van Antwerpen de 9de juni 1574 ter aarde geworpen).

Collectie, Rijksmuseum Amsterdam, Identificatie KOG-MP-2-1682.

Lit.: G. van Loon I pag.177-179.

_____________________________________________

Bombardement op Antwerpen 1830

Historiepenning op Generaal Chassé bombardeert Antwerpen.

Materiaal: Brons.

Bewerking: Geslagen.

Massa: 31,34.

Diameter: Ø 41 mm.

Aanmaakplaats: Brussel.

Ontwerper: Adrien Veyrat 1803-1883

Datering: 1830

Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord.

De stedemaagd gezeten aan een afgebroken zuil.

In de linkerhand een perkament met de datering.

                     27 OCT 1830

Op de achtergrond, de St-Michaelskerk en een ruine.

Rechts een schip met gehesen Nederlandse vlag.

In de afsnede in twee regels:

          S . P . Q . A

               VEYRAT F.

Senatus Populusque Antwerpiensis

Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord en lijncirkel.

Het omschrift:

❀ A VAINCRE SANS PÈRIL ON TRIOMPHE SANS GLOIRE 

Om te overwinnen zonder gevaar, triomfeert men zonder glorie.

In negen regels tekst.

              INCENDIE

         DE L'ENTREPOT

      ET BOMBARDEMENT

    DE LA VILLE D'ANVERS

        PAR LES ORDRES

DE GUILLAUME DE NASSAU

       ROI DES PAYS-BAS

                 -----

     LE GÈNÈRAL CHASSÈ

     CT DE LA CITADELLE

Verbranding van het pakhuis en bombardement van de stad Antwerpen, in opdracht van Willem van Nassau, koning der Nederlanden.

Generaal Chassé, Commandant van de Citadel.

Lit.: Dirks, 285.

Guioth, 49.

Generaal Chassé bombardeert Antwerpen 1830

Generaal Chassé bombardeert Antwerpen.

Materiaal: Brons.

Massa: Onbekend.

Diameter: Ø 46 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Ontwerper: David Van der Kellen (1827-1895)

Datering: 1830

Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord.

Het borstbeeld van generaal Chassé.

Opgekleed in militair uniform, en eretekens.

Omschrift:

D . H . BAR. CHASSÈ, GENERAAL DER INFANTERIE, OPPERBEVELHEBBER VAN HET KASTEEL VAN ANTWERPEN.

Op de linker armafsnede de initialen van de graveur.

D.V.D.K.F. 

David Van der Kellen.

Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord.

Het omschrift:

HY TUCHTIGDE HET VERAAD EN HANDHAAFDE HET WETTIG GEZAG.

Op het veld in zeven regels.

       ANTWERPEN

        OP BEVEL 

            VAN

DEN GENERAAL CHASSÈ

    GEBOMBARDEERD

     XXVII OCTOBER

        MDCCCXXX.

               ❀

Lit.: Dirks II pag.386 nr.461.

Bax, 99.

Generaal Chassé bombardeert Antwerpen 1830 (zilver)

Generaal Chassé bombardeert Antwerpen.

Materiaal: Zilver.

Bewerking: Geslagen.

Massa: Onbekend.

Diameter: Ø 46 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Ontwerper: David Van der Kellen (1827-1895)

Datering: 1830

Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord.

Het borstbeeld van generaal Chassé.

Opgekleed in militair uniform, en eretekens.

Omschrift:

D . H . BAR. CHASSÈ, GENERAAL DER INFANTERIE,

   OPPERBEVELHEBBER VAN HET KASTEEL VAN

                              ANTWERPEN.

Op de linker armafsnede de initialen van de graveur.

                                          D.V.D.K.F.

                        David Van der Kellen.

Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord.

Het omschrift:

HY TUCHTIGDE HET VERAAD EN HANDHAAFDE

                   HET WETTIG GEZAG.

Op het veld in zeven regels.

          ANTWERPEN

             OP BEVEL

                  VAN

DEN GENERAAL CHASSÈ

      GEBOMBARDEERD

        XXVII OCTOBER

           MDCCCXXX.

                     ֎

Lit.: Dirks II pag.386 nr.461.

Bax, 99.

____________________________________________

Beloningspenning Citadel van Antwerpen 1832

Beloningspenning Citadel van Antwerpen.

Geslagen voor verzamelaars.

Materiaal: Brons.

Bewerking: Geslagen.

Massa: Onbekend.

Diameter: Ø 51 mm.

Aanmaakplaats: Utrecht.

Ontwerper: David van der Kellen

Datering: 1832

Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord.

Staande naast een gebroken zuil en muur.

Een gehelmde strijder, met schild en gebroken zwaard.

Rechts, vier aankomende pijlen.

Op de achtergrond de Schelde.

Omschrift:

WAT OOK VAL, TROUW STAAT PAL.

rechts tegen de boord de graveur:

VAN DER KELLEN F.

In de afsnede de datering in drie regels:

           ANTWERPEN
            DECEMBER
           MDCCCXXXII.

Beloningspenning Citadel van Antwerpen 1832 (zilver)

Beloningspenning Citadel van Antwerpen.

Materiaal: Zilver.

Bewerking: Geslagen.

Massa: Onbekend.

Diameter: Ø 51,6 mm.

Aanmaakplaats: Utrecht.

Ontwerper: David van der Kellen

Datering: 1832

Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord.

Staande naast een gebroken zuil en muur.

Een gehelmde strijder, met schild en gebroken zwaard.

Rechts, vier aankomende pijlen.

Op de achtergrond de Schelde.

Omschrift:

WAT OOK VAL, TROUW STAAT PAL.

rechts tegen de boord de graveur:

VAN DER KELLEN F.

In de afsnede de datering in drie regels:

               ANTWERPEN
                DECEMBER
               MDCCCXXXII.

     Antwerpen, december 1832

Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord.

Een gesloten vruchtdragende brede eikenkrans.

In het veld, vijf rozetten in kruisvorm.

Lit.: Dirks, 476.

Bax, 47.

___________________________________________

Penning op "de verdediging van de Citadel" 1832.

Penning op de heldhaftige verdediging door generaal Chassé op de Citadel van Antwerpen.

Materiaal: Tin.

Massa: 17,2 gram.

Diameter: Ø 39,9 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1832

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

De kaart met de citadel/kasteel van Antwerpen.

Onderaan de twee lunetten, St-Laurent en Kiel.

Met een gedeelte van de Schelde, en het bastion Montebello.

En de straatweg naar Boom.

(zogenaamde "Melkhuis")

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

In tien regels:

           ARX

  ANTVERPIENS 

       CONTRA

 INIVSTISSIMAM

AGGRESSIONEM

VIRTVTE BATAVA

 DUCE CHASSE

FORT DEFENSA 

 M. DECEMBRI

 MDCCCXXXII.

Omsloten met twee vruchtdragende laurierkransen, onderaan samengebonden met een lint.

Het kasteel van Antwerpen tegen de onrechtvaardige aanval met Nederladse dapperheid, onder bevel van Chassé manmoedig verdedigd. 

December 1832

Lit.: Dirks 465.

P.O. van der Chijs, Tijdschrift voor algemeene Munt-en Penningkunde deel I 1838 pag 182 nr 43.

Verdediging van de Citadel 1832

Penning op de heldhaftige verdediging door generaal Chassé op de Citadel van Antwerpen.

Materiaal: Brons.

Massa: Onbekend.

Diameter: Ø 40 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Antwerpen.

Datering: 1832

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

De kaart met de citadel/kasteel van Antwerpen.

Onderaan de twee lunetten, St-Laurent en Kiel.

Met een gedeelte van de Schelde, en het bastion Montebello.

En de straatweg naar Boom.

(zogenaamde "Melkhuis")

Deel deze pagina