Noodmunt 5 Groot 1582

Enkelzijdige belegeringsmunt/noodgeld,

stad Oudenaarde ter waarde van 5 Groot of 2½ Stuiver.

Voorzien van een klop.

Uitgegeven volgens besluit van 30 mei 1582.

Tijdens de Tachtigjarige oorlog.

Materiaal: Tin (Sn).

Massa: 5,87 gram.

Afmetingen: 20 mm. x 20 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Oudenaarde.

Datering: 1582

Voorzijde: Binnen een ruitvormig muntplaatje.
Centraal, geklopt.

Binnen een parelrand.

Het gekroond stadwapen van Oudenaarde.

Ter weerszijden van de kroon,

de gesplitste waardeaanduiding 5 Ic

Vijf Groot (of 2½ Stuiver)

Omschift en datering:

SPES . NRA . DEVS . 1582 .

Voluit: Spes nostra deus

Wat wil zeggen: God is onze hoop.

Bovenaan een klop in schildvorm,

met de gotische minuskel letter A (zonder middenstreepje Λ)

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Vanhoudt pag.359 nr.558.

van Gelder, 178.

Haeck, 726.

Mailliet 8.5.

Noodmunt Stuiver 1582

Enkelzijdige belegeringsmunt/noodgeld, stad Oudenaarde ter waarde van 1 stuiver.

Uitgegeven volgens besluit van 30 mei 1582.

Tijdens de Tachtigjarige oorlog.

Materiaal: Tin (Sn).

Massa: 4,30 gram.

Afmetingen: 18 mm. x 18,3 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Oudenaarde.

Datering: 1582

Voorzijde: Binnen een ruitvormig muntplaatje.
Centraal, geklopt.

Binnen een parelrand.

Een opengewerkt kruis, gelegen op een vierpas.

De binnenbogen versiert met een "fleur de lys".

De buitenhoeken, gevuld met een punt/bolletje.

Het hartschild beladen met een klimmende leeuw naar links.

Omschift en datering:

SPES / NRA / DEVS / 1582

Voluit: Spes nostra deus

Wat wil zeggen: God is onze hoop

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Haeck, 727.

van Gelder, 179.

Mailliet, 8,6.

Vanhoudt, I 268.

Noodmunt 5 Stuiver 1582 (Variant klop)

Enkelzijdige belegeringsmunt/noodgeld, stad Oudenaarde ter waarde van 5 stuiver.

Voorzien van een klop, met stadswapen van Oudenaarde.

Uitgegeven volgens besluit van 30 mei 1582.

Tijdens de Tachtigjarige oorlog.

Materiaal: Tin (Sn).

Massa: 6,80 gram.

Afmetingen: 38 mm. x 38 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Oudenaarde.

Datering: 1582

Voorzijde: Binnen een ruitvormig muntplaatje.
Centraal, geklopt.

Binnen een parelrand.

Een wapenschild, met op het veld.

Een klimmende leeuw leeuw, naar links.

Boven op het schild, de waardebepaling.

5 . S .

Vijf stuiver.

Omschift en datering:

. SPES . NRA . DEVS.  15/82

Voluit: Spes nostra deus

Wat wil zeggen: God is onze hoop.

Bovenaan, een klop op de letters NRA.

Met het gekroond wapenschild, van de stad Oudenaarde.

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Haeck, 725.

van Gelder, 177.

Mailliet, 8,4.

Vanhoudt, I 266.

Noodmunt 5 Stuiver, Oudenaarde 1582 (01)

Enkelzijdige belegeringsmunt/noodgeld, stad Oudenaarde ter waarde van 5 stuiver.

Voorzien van een klop, met stadswapen van Oudenaarde.

Uitgegeven volgens besluit van 30 mei 1582.

Tijdens de Tachtigjarige oorlog.

Materiaal: Tin (Sn).

Massa: 6,35 gram.

Afmetingen: 38 mm. x 38 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Oudenaarde.

Datering: 1582

Voorzijde: Binnen een ruitvormig muntplaatje.
Centraal, geklopt.

Binnen een parelrand.

Een wapenschild, met op het veld.

Een klimmende leeuw leeuw, naar links.

Boven op het schild, de waardebepaling.

5 . S .

Vijf stuiver.

Omschift en datering:

. SPES . NRA . DEVS.  1582

Voluit: Spes nostra deus

Wat wil zeggen: God is onze hoop.

Bovenaan de parelcirkel, een klop.

Met het gekroond wapenschild, van de stad Oudenaarde.

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Haeck, 725.

van Gelder, 177.

Mailliet, 8,4.

Vanhoudt, I 266.

Noodmunt 10 Stuiver 1582

Enkelzijdige belegeringsmunt/noodgeld, stad Oudenaarde ter waarde van 10 stuiver.

Uitgegeven volgens besluit van 30 mei 1582.

Tijdens de Tachtigjarige oorlog.

Materiaal: Tin (Sn).

Massa: 13,97 gram.

Afmetingen: 28,2 mm. x 27,9 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Oudenaarde.

Datering: 1582

Voorzijde: Binnen een ruitvormig muntplaatje.
Centraal, geklopt.

Binnen een parelrand.

Een wapenschild, met op het veld.

Een klimmende leeuw leeuw, naar links.

Boven op het schild, de waardebepaling.

    10.S

Tien stuiver.

Omschift.

. SPES . NRA . DEVS.  15/82

Voluit: Spes nostra deus

Wat wil zeggen: God is onze hoop.

Bovenaan, een klop.

Met het wapenschild,  leeuwtje.

Onderaan kleine bijmerk ?

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Van Loon, G. Beschryving der Nederlandsche Historipenningen. 's Graavenhaage : Van Lom, P. Gosse en P. De Hondt, eerste deel, 1723, p. 318, II.

Mailliet, P. Atlas des monnaies obsidionales et de nécessité, Bruxelles: Cobbaerts,1868, nr. 3.

Van Gelder, E. De Nederlandse noodmunten van de tachtigjarige oorlog. 's-Gravenhage: Staatsdrukkerij- en Uitgeversbedrijf, 1955, nr. 176.

De Mey, J., Catalogue des monnaies émises par les provinces du sud en révolte contre leurs souverains légitimes – XX – H) Siège de la ville d’Audenaerde 1582, in Tijdschrift van het Europees genootschap voor munt- en penningkunde, 1964, p. 15-16, nr. 42.

Haeck, A, De munten van de graven van Vlaanderen (1556-1754). Deel III, Brussel : De Mey, 1979, nr. 724.

Vanhoudt, H. Atlas der munten van België : van de Kelten tot heden. Herent : H. Vanhoudt, 1996, nr. I 265.

Vanhoudt, H. De munten van de Bourgondische, Spaanse en Oostenrijkse Nederlanden en van de Franse en Hollandse periode 1434-1830. Heverlee : Peeters, 2015, nr. 556.

Na de val van Doornik verplaatste de Prins van Parma (Alexander Farnese 1545-1592) zich in noordelijke richting en belegerde met zijn strijdmacht Oudenaarde. Deze stad capituleerde op 5 juli, nadat de wallen geforceerd waren. Tijdens het beleg werd krachtens besluit van 30 mei 1582 tinnen noodgeld vervaardigd. Het doel hiervan was om het garnizoen, dat met muiterij had gedreigd, tevreden te stellen. Na het beleg werden de tinnen stukken die aan het garnizoen waren uitbetaald door de Magistraat van Gent tegen zilver ingewisseld.* De emissie van 30 mei bestond uit tinnen stukken van 1 Gulden, ½ Gulden en ¼ Gulden, met een koers van respectievelijk 40, 20 en 10 Stuivers. Hiernaast werden stukken uitgegeven van 5 Stuivers, 2½ Stuiver en 1 Stuiver. Er zou ook sprake zijn geweest van een stuk van 1 Groot, oftwel een halve Stuiver, maar het bestaan hiervan is niet geheel zeker.* Een aantal niet uitgegeven exemplaren van dit noodgeld is eeuwenlang bewaard gebleven op het stadhuis van Oudenaarde. Hierdoor is het mogelijk geweest authentieke exemplaren te vergelijken met de vrij talrijke latere nabootsingen. Een interessant artikel over de noodmunten van Oudenaarde met afbeeldingen van stukken waarvan de echtheid verifieerbaar is, verscheen in de Revue de la Numismatique Belge, deel V (1850), pagina's 283 – 325. Vergelijk ook de hierin afgebeelde plaat X. 

Noodmunt 10 Stuiver 1582 (02)

Bodemvondst, private collectie.

Enkelzijdige belegeringsmunt/noodgeld, stad Oudenaarde ter waarde van 10 stuiver.

Uitgegeven volgens besluit van 30 mei 1582.

Tijdens de Tachtigjarige oorlog.

Pengat voor ophanging.

Materiaal: Tin (Sn).

Massa: 11,83 gram.

Afmetingen: 27,4 mm. x 27,6 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Oudenaarde.

Datering: 1582

Voorzijde: Binnen een ruitvormig muntplaatje.
Centraal, geklopt.

Binnen een parelrand.

Een wapenschild, met op het veld.

Een klimmende leeuw leeuw, naar links.

Boven op het schild, de waardebepaling.

    10.S

Tien stuiver.

Omschift.

. SPES . NRA . DEVS.  15/82

Voluit: Spes nostra deus

Wat wil zeggen: God is onze hoop.

Bovenaan, een klop.

Met het wapenschild,  leeuwtje.

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Van Loon, G. Beschryving der Nederlandsche Historipenningen. 's Graavenhaage : Van Lom, P. Gosse en P. De Hondt, eerste deel, 1723, p. 318, II.

Mailliet, P. Atlas des monnaies obsidionales et de nécessité, Bruxelles: Cobbaerts,1868, nr. 3.

Van Gelder, E. De Nederlandse noodmunten van de tachtigjarige oorlog. 's-Gravenhage: Staatsdrukkerij- en Uitgeversbedrijf, 1955, nr. 176.

De Mey, J., Catalogue des monnaies émises par les provinces du sud en révolte contre leurs souverains légitimes – XX – H) Siège de la ville d’Audenaerde 1582, in Tijdschrift van het Europees genootschap voor munt- en penningkunde, 1964, p. 15-16, nr. 42.

Haeck, A, De munten van de graven van Vlaanderen (1556-1754). Deel III, Brussel : De Mey, 1979, nr. 724.

Vanhoudt, H. Atlas der munten van België : van de Kelten tot heden. Herent : H. Vanhoudt, 1996, nr. I 265.

Vanhoudt, H. De munten van de Bourgondische, Spaanse en Oostenrijkse Nederlanden en van de Franse en Hollandse periode 1434-1830. Heverlee : Peeters, 2015, nr. 556.

Na de val van Doornik verplaatste de Prins van Parma (Alexander Farnese 1545-1592) zich in noordelijke richting en belegerde met zijn strijdmacht Oudenaarde. Deze stad capituleerde op 5 juli, nadat de wallen geforceerd waren. Tijdens het beleg werd krachtens besluit van 30 mei 1582 tinnen noodgeld vervaardigd. Het doel hiervan was om het garnizoen, dat met muiterij had gedreigd, tevreden te stellen. Na het beleg werden de tinnen stukken die aan het garnizoen waren uitbetaald door de Magistraat van Gent tegen zilver ingewisseld.* De emissie van 30 mei bestond uit tinnen stukken van 1 Gulden, ½ Gulden en ¼ Gulden, met een koers van respectievelijk 40, 20 en 10 Stuivers. Hiernaast werden stukken uitgegeven van 5 Stuivers, 2½ Stuiver en 1 Stuiver. Er zou ook sprake zijn geweest van een stuk van 1 Groot, oftwel een halve Stuiver, maar het bestaan hiervan is niet geheel zeker.* Een aantal niet uitgegeven exemplaren van dit noodgeld is eeuwenlang bewaard gebleven op het stadhuis van Oudenaarde. Hierdoor is het mogelijk geweest authentieke exemplaren te vergelijken met de vrij talrijke latere nabootsingen. Een interessant artikel over de noodmunten van Oudenaarde met afbeeldingen van stukken waarvan de echtheid verifieerbaar is, verscheen in de Revue de la Numismatique Belge, deel V (1850), pagina's 283 – 325. Vergelijk ook de hierin afgebeelde plaat X. 

Noodmunt 40 Stuiver 1582

Enkelzijdige belegeringsmunt/noodgeld,

stad Oudenaarde ter waarde van 40 stuiver/1 Gulden.

Uitgegeven volgens besluit van 30 mei 1582.

Tijdens de Tachtigjarige oorlog.

Materiaal: Zilver.

Massa: 21,16 gram.

Afmetingen: 38 mm. x 38 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Oudenaarde.

Datering: 1582 (Naslag Ca. 17e eeuw)

Voorzijde: Binnen een ruitvormig muntplaatje.
Centraal, geklopt.

Binnen een parelrand.

Een wapenschild, met op het veld.

Een klimmende leeuw leeuw, naar links.

Omschift.

. SPES . NOSTRA . DEVS. 1582

Wat wil zeggen: God is onze hoop.

Waarboven, een klop.

Met het wapenschild van de stad Oudenaarde.

Gekroonde bril.

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Mailliet, P. Atlas des monnaies obsidionales et de nécessité, Bruxelles: Cobbaerts,1868, suppl. A1.

____________________________________________

Noodmunt 40 Stuiver 1582 (Variant)

Enkelzijdige belegeringsmunt/noodgeld,

stad Oudenaarde ter waarde van 40 stuiver/1 Gulden.

Uitgegeven volgens besluit van 30 mei 1582.

Tijdens de Tachtigjarige oorlog.

Materiaal: Tin (Sn).

Massa: Onbekend.

Afmetingen: 37 mm. x 37 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Oudenaarde.

Datering: 1582

Voorzijde: Binnen een ruitvormig muntplaatje.
Centraal, geklopt.

Binnen een parelrand.

Een wapenschild, met op het veld.

Een klimmende leeuw leeuw, naar links.

Omschift.

. SPES . NOSTRA . DEVS.  1582

Wat wil zeggen: God is onze hoop.

Waarboven, een klop.

Met het wapenschild van de stad Oudenaarde.

Gekroonde bril.

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Mailliet, P. Atlas des monnaies obsidionales et de nécessité, Bruxelles: Cobbaerts,1868, suppl. A1.

Noodmunt, ½ Stuiver/groot.

Noodmunt, ½ Stuiver/Groot.  

Uit de collectie Dr. Jay M. Galst.

Enkelzijdige belegeringsmunt/noodgeld,

stad Oudenaarde ter waarde van ½ Stuiver/Groot.

Uitgegeven volgens besluit van 30 mei 1582.

Tijdens de Tachtigjarige oorlog.

Materiaal: Tin (Sn).

Massa: 3,03 gram.

Afmetingen: 14,5 mm. x 15 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Oudenaarde.

Datering: z.j. 1582

Voorzijde: Binnen een ruitvormig muntplaatje.
Centraal, geklopt.

Een wapenschild, met op het veld.

Een klimmende leeuw leeuw, naar links.

Boven het schild, de gotische letter.

                  Λ

Audenarde/Oudenaarde

Keerzijde: Blanco.

Lit.: Vanhoudt, H. Atlas der munten van België : van de Kelten tot heden. Herent : H. Vanhoudt, 1996, nr. I 269.

Vanhoudt, H. De munten van de Bourgondische, Spaanse en Oostenrijkse Nederlanden en van de Franse en Hollandse periode 1434-1830.  nr. 560.

___________________________________________

Deel deze pagina